La redaktoro petis min verki artikolon pri la situacio en Israelo kaj Gaza post la Hamas-atako de la 7-a de oktobro 2023. Mi iom hezitis, konsciante ke mi ne kapablas ĉion priskribi objektive, sed mi konsentis ĉar tiom teruraj atako kaj masakro de judoj neniam okazis post la Holokaŭsto, kaj same kiel la Holokaŭsto, ĝi estas nepre ne forgesenda kaj koninda de la tuta mondo, des pli ke pliiĝas en la mondo atakoj kontraŭ judoj en kostumo de subteno de Palestino kaj kontraŭ-israelaj demonstracioj.
Precize kvindek jarojn post la traŭmata surprizatako kontraŭ Israelo dum la plej sankta juda festo Jom Kipur, en oktobro 1973, okazis denove surprizatako meze de juda festo kiu same trafis la israelan armeon tute ne preparita. La diferenco tamen estas granda: en 1973 estis batalo inter armeoj – la armeoj de Egiptio kaj Sirio atakis la israelan armeon. Kontraŭe, en 2023 okazis amasa masakro de israelaj civitanoj, plejparte infanoj, virinoj kaj maljunuloj, farita de la fundament-islama ekstremista teror-organizo Hamas, kun nekredeblaj kruelaĵoj similaj al tiuj faritaj de Islama ŝtato (angle ISIS). Ŝirmitaj de pli ol 5000 raketoj lanĉitaj ene de kelkaj horoj, ĉirkaŭ 3 000 teroristoj transiris la limon kaj ene de kelkaj horoj sisteme murdis ĉirkaŭ 1 400 israelanojn, plejparte familiojn, virinojn, infanojn kaj bebojn, kidnapis pli ol 240, el ili pli ol 30 infanojn, kiuj daŭre restas kaptitaj ĉe Hamas en Gaza, sen ajna informo aŭ kontakto kun la Ruĝa Kruco. La teroristojn sekvis amaso da neorganizitaj palestinanoj el Gaza, kiuj plu rabis, perfortis kaj forbruligis, kune detruante pli ol dudek vilaĝojn kaj urbetojn proksimajn al la limo. La kunordigita amasatako en dekoj da lokoj, samkiel la kvanto de municio kaj armiloj kaj eĉ skribaj instrukcioj kiujn portis la atakantoj malkaŝas longe kaj detale preparitan planon kun ununura celo: murdi kaj kaperi kiel eble plej multajn israelanojn.
Dum la unuaj tagoj post la teruraĵo mi ricevis dekojn da subtenaj kaj zorgantaj mesaĝoj de esperantistoj el la tuta mondo. Jen mia respondo al unu el ili, kiu reprezentas ankaŭ la aliajn:
一 La tuta esperantistaro estas ege konsternita
nuntempe vidi kio okazas al niaj israelaj gesamideanoj.
一 Israelaj e-istoj bonŝance ne estis rekte trafitaj, sed la tuta lando estas nun en malfacila situacio, lernejoj ne funkcias, multaj viroj estas mobilizitaj al la armeo kaj oni atendas pli bonajn, pli trankvilajn tagojn.
Militoj ne estas veraj solvoj por vivi en paco kaj harmonio
Ĉiuj esperantistoj, en Israelo kaj tutmonde, dividas tiun idealon. Ni tamen konscias ke antaŭ la prirevata paco devas okazi milito, kiu por ĉiam forigos la minacon de la terorista regno de Hamas en Gaza. Ĝia deklarita celo estas detrui la judan ŝtaton kaj mortigi kiel eble plej multe da israelaj civitanoj. Dum dek ses jaroj ĝi atakas israelajn urbojn kaj vilaĝojn per raketoj. Tamen, pro humanaj kialoj, Israelo provizadis al Gaza elektron, akvon, laboron en Israelo kaj ebligis internacian financan subtenon. Nun denove evidentiĝas ke tiun subtenon Hamas uzadis ne por helpi al la loĝantoj en Gaza, sed por konstrui pli da raketoj kaj trejni pli da murdistaj teroristoj por mortigi kiel eble plej da israelanoj. La kruela amasmurdado de la 7a de oktobro de 2023 estas la plej granda nombro de judoj murditaj en unu tago post la Holokaŭsto.
Bedaŭrinde ankaŭ la palestina enloĝantaro de Gaza suferas kaj suferos multe, pro la milito kiun iniciatis iliaj Hamas-regantoj. La militan damaĝon al civiluloj en Gaza intensigas la sistema taktiko de Hamas, konstrui siajn tunelojn, kazernojn kaj raketo-lanĉejojn en dense loĝataj areoj, kaj aparte sub hospitaloj. Pri la filozofio de Hamas oni povas lerni de intervjuo kun Hamas-oficialulo en la televida kanalo MEMRI
. La intervjuanto demandis la Hamas-oficialulon Musa Abu Marzouk: Kiam vi konstruis 500 km da tuneloj en Gaza, kial vi ne konstruis ŝirmejojn por civiluloj? Abu Marzouk: La tuneloj estas por ni. La civitanoj en Gaza estas sub la respondeco de UN kaj Israelo. Pli detala traduko (laŭ la subtitoloj en la video): “la tuneloj estas por protekti nin kontraŭ la aviadilaj atakoj [de Israelo]. Ni batalas de la tuneloj. 75% de la loĝantoj de la Gaza-Sektoro estas rifuĝintoj, prizorgataj de Unuiĝintaj Nacioj (UNRWA). Estas la respondeco de la okupacio provizi servojn al la loĝantoj de Gaza”.
Leviĝas kelkaj demandoj pri la historia fono:
*Mallonga historio de la Gaza-sektoro en la lastaj 75 jaroj: 1948-1967 ㄧ egipta okupado, 1967-2005 ㄧ Israela okupado, 2005-2007 ㄧ sub la regado de la Palestina Aŭtoritato, 2007-2023 ㄧ Hamas-okupado.
Iom pli da historia perspektivo
Israelanoj kaj palestinanoj interparolis pri diplomatia solvo de la konflikto en la pasinteco (ekzemple en Oslo en la naŭdekaj) kaj certe devos tion fari estontece. Tamen, komprenu ke la Hamas-masakro de la 7-a de oktobro estas por judoj kaj israelanoj same traŭmata kiel la Holokaŭsto: en ambaŭ katastrofoj senhelpaj judoj estis amase mortigitaj kruele, sisteme kaj sendiference inter viroj, virinoj, infanoj kaj beboj, nur ĉar ili estis judoj (ĉi-foje israelanoj). Krome, la nuntempan masakron akompanis ne-homa torturado, bruligado, perfortado kaj senkapigoj. Tiaj hororaĵoj estis detale fotitaj kaj dokumentitaj, foje eĉ de la murdistoj mem. En intervjuo kun Sky News la 16-an de oktobro, Yosi Landau, kiu volontulas por ZAKA (organizaĵo kies tasko estas identigi mortintojn en akcidentoj, bataloj kaj teroratakoj) dum 33 jaroj, diris ke ĉirkaŭ 80% de la 280 murditoj kiujn li kaj lia teamo pritraktis en la du plej terure trafitaj kibucoj, Kfar Aza kaj Be’eri, montris signojn de torturado – inkluzive de la kadavroj de infanoj.
La israela prezidento Yitzhak Herzog, en intervjuo kun CNN la 15-an de oktobro, malkaŝis tion, kion li priskribis kiel Hamas-“gvidlibron”, kiu laŭ li estis trovita ĉe mortigita teroristo. “Temas pri libreto, [kiu klarigas] kiel eniri civilajn loĝlokojn – kibucon, urbon, moŝavon – kiel ataki ilin, kaj antaŭ ĉio, kion fari kun la civitanoj. La libreto priskribas detale kiel torturi la civitanojn kaj kiel forrabi aŭ mortigi ilin,” diris Herzog.
Israelo, kaj espereble ĉiu homo kiu konas tiujn faktojn, ne povas akcepti komparon de tiuj hororaĵoj kun la agado en la israela armeo en Gaza, kiu celas forigi la Hamas-minacon por ĉiam. La granda nombro da civiluloj trafitaj venas de la fakto ke Hamas sisteme uzas la palestinanojn de Gaza kiel homan ŝirmilon, intence konstruante siajn instalaĵojn kaj raketo-lanĉilojn meze de dense loĝataj regionoj, en civilaj loĝturoj kaj apud (foje en) hospitaloj, lernejoj kaj moskeoj.
La tragedio de Gaza estas ke, ekde la komenco de la regado de Hamas tie, ĉiujn kelkajn jaroj okazas militaj rondoj pro atencoj kaj raketo-pafadoj kontraŭ Israelo.
Ne estas certa afero ke forigo de Hamas solvos la konflikton kun la Palestinanoj, sed momente tio ŝajnas la sola alternativo kiun Israelo havas, ĉar la alian vojon, kiu estas kunvivado kun Hamas, ĝi provis dum 16 jaroj sensukcese.
Eble ĝuste la nuna katastrofo ambaŭflanka estos la ĝermo el kiu kreskos paco aŭ solvo, samkiel la unua packontrakto inter Israelo kaj araba lando, Egiptio, sekvis la militon de 1973: ambaŭ flankoj komprenis ke ili neniam povos venki milite. Oni esperas ke alia gvidantaro, pli realisma kaj malpli “Ŝahid-ema” (preta morti kaj kuntiri sian popolon en la abismon por sankta batalo kontraŭ Israelo), sukcesos kunlabori kun la internaciaj instancoj kaj kun Israelo por ekonomie rekonstrui Gaza-n, same kiel okazas jam de tridek jaroj en Cis-Jordanio kiun regas la pli modera Palestina Aŭtoritato (perforte forpelita de Gaza fare de Hamas en 2007).
Ni esperu ke post la forigo de tiu murdista reĝimo, eblos rekonstrui la du landojn, Gaza-distrikton kaj la israelan regionon apud ĝi, por prospera kunekzisto.
"Kion la okuloj vidis, la buŝo ne povas elparoli.
Multon oni skribis, sed nenio estis skribita.
Tiom multe estis registrita, sed nenio estis dokumentita.
Tutaj familioj kaj komunumoj estis kidnapitaj, torturitaj, seksperfortitaj, murditaj kaj bruligitaj.
Kaj la koro dispeciĝas pro la hororoj.
En ĉiu tia domo mi vere sentis vin, mi vidis kiaj mirindaj homoj kaj komunumoj vi estis.
Kaj mi ankaŭ vidis, kiaj estis la atakintoj el la alia flanko de la limo.
Kaj nun gravas, ke ĉiuj vidu."
(Schahar Maman, oktobro 2023)