Aŭtuna foliaro

Ideo, jam tempomordita kaj ranca,
al marĉo de l’ stagno nur gvidas;
kontento pri l’ nuno ja restas senŝanca,
eĉ tie – pereo insidas;
sed vi, por Progreso, kun nobla konscio
batalos ĝis venko de l’ homokratio.
Al rasoj kaj gentoj radia simbolo
vi estas nun, verda popolo.

Ke frata egalo, tutmonda libero
intrigan abismon transportu,
ke ĉiu homfrato kaj ĉie sur tero
en homo nur homon renkontu,
ke lingvo gepatra, kulturo nacia
plu vivu kaj floru, la internacia
moralo necesas kaj sen monopolo
la lingvo de l’ verda popolo.

La tur’ de Babelo pro lingva diverso
ne estis farita: disfalis,
ĉar tiam demon’ de malica renverso
konfuzon kirlante skandalis.
Nun kuna celado per peno senhalta
en verko komuna, ol turo pli alta,
jam kreas moralon sen falsa idolo
per lingvo de l’ verda popolo.

En lingvo la ritmo de l’ Vivo muzikas
kun tono de molo kaj duro;
la lingvon centmiloj da revoj vivigas,
kreiĝas jen – Nova Kulturo.
Ĉi turo giganta, el libroj farita,
vin vokis al vivo per forto spirita
kaj tenas triumfe senmorta en gloro
animon de l’ verda popolo.

Ho, verda popolo de lando revata,
centrasa, milgenta frataro,
jen NOVA EPOKO kaj PACO beata
jam nestas en via centjaro.
Kulturu la lingvon vartante la senton
por venki perfidon, rezisti torenton,
plenumi destinon sen trudo de volo
kun koro de l’ verda popolo!

Jen ci predikas pri l’ AMO mil jarojn,
tamen sur voj’ de l’ MALAMO ci iras;
celas ci NOVON, konservas mil barojn
kaj militante pri PACO sopiras.

Strangaj ĝemeloj – GENIO, FRENEZO
cin per incenso solene celebras;
dum honorado cin premas krucpezo,
larmo jen ridas, jen rido funebras.

Vivi por MORTO, morti por VIVO;
inter ĉi limoj ekzisto forfluas.
Ĉiam troviĝas belvorta motivo,
kiu cin gluas al kot’ aŭ detruas.

En ĉi kontrastoj alterne ja nestas:
SAĜO kaj STULTO, neĝpuro, makulo.
Kiel bonŝance por KOSMO, ke restas
ci sur terbulo – nur vermo kaj nulo.

En la infero de l’ ETO kaj GRANDO
ĉirkaŭ mi vanto kaj vano nun flamas.
HOMO, Homaĉo, ci nana giganto,
spite al ĉio cin pie mi amas.

Frakase peze forĝe falas ĉiu bato
ĝis ili formas nin – obea materi’
kaj vanas spito, ve’, ribelo, helpokri’;
el ni kreiĝas sklava ĉen’ por homa frato.

Jes, ĉi forĝisto blinda sin maŝine movas,
fabrikas nur ĉeneron plian post ĉener’…
Hometo, kial do mensogi pri l’ Liber’,
se mem la VIV’ produkti nur katenojn povas?!

I. Ni, deksepjaraj

Mi plektus nun deksep narcisojn
je krono por via harar’
kaj spirus sur vin deksep kisojn,
ke unu havu ĉiu jar’!
Al vi mi flustrus deksepfoje:
“Mi vin admiras, belulin’!”
se vi reflustrus deksepfoje:
“Mi ŝatas, knabo, ankaŭ vin!”

Nur ŝatas? Pro deksep diabloj!
Aspiras mi je multe pli!
Pri deksepoblo da afabloj
mi revas hejme sub tili’.
Vi, deksepjara junulino,
senlerne lertas en koket’,
sed same lertas en intimo
mi – deksepjara junulet’.

Printempoj deksep vin ornamas,
pro vi al Dio psalmas kant’;
en vi fandite virtoj flamas:
deksepfaceta briliant’.
Deksepkolore vivo pompas,
se vi promenas sur la strat’,
junulajn korojn deksep rompas
rideto via. Jen la fat’!

Nun deksepope sekvas dandoj
paŝetojn viajn sur bulvard’,
sopiras je deksep demandoj
respondon jesan per rigard’;
mi, inter deksep la deksepa,
kun korprofunda riverenc’
per kanto simpla, birdopepa
petegas pri la rekompenc’.

Por vi mi deksep rozojn portos
(jarkreske ĉiam unu pli)
kaj vin defende mi eskortos,
fidelon ĵuras je Bibli’.
El deksep kavaliroj, kredu,
ĝistombe amos sole – mi;
ĉe ni la kor’ al koro cedu:
por ni kreitaj estas ni.

Nun dekseponon mi ne diros
de tio, kion havas sin’;
pri deksepoblo vi ja miros
al mia kor’ premante vin;
deksepon lipoj multiplikos
ĝis nombri ne tre gravos plu,
en kis-obligo ni ne strikos,
forgesos pri la tempoflu’.

Ni, deksepjaraj geamantoj,
dancante marŝos sur la voj’,
nin ravos ridoj, floroj, kantoj,
mirakloj deksep de l’ vivĝoj’,
ĉar en ni pulsas juna sango
kaj ardas peto kun promes’…
Do deksepfoje al demando:
“Ĉu vi min amas?” diru: “Jes!”

II. Ni, sepdekjaraj

Mi plektus dornojn kaj urtikojn
je sepdekbranĉa skurĝo nun;
per ĝi mi draŝus kiel spikojn:
min trafu sepdekfoja pun’!
Ve, sepdekoble min turmentas,
ke edzo estas sklav’ sen saĝ’.
Mi estis do – ah, nun mi sentas –
simio nur en hejma kaĝ’.

Simio nur? Pro sepdek gnomoj!
Eĉ multe malpli! Nur azen’!
Katenis loge min du pomoj:
printempa ĉarmo de l’ eden’…
Mi poste spertis sepdekfoje,
min kio ravis iam plej,
delonge velkis for levkoje,
revenas nun nur el – drogej’.

Ci iĝis sperta bajadero.
Ah, sepdekjara vantulin’,
en ĉiu kaĉo la – kulero,
najbardamnita klaĉmaŝin’!
Mi iĝis urso, kiu grumblas,
sur kolo pendas – seba tuk’,
infane plendas, ploras, stumblas
pro sepdek jaroj, pro kaduk’.

Eĉ sepdekono ne plu estas
el nia juna ama ard’;
la kisdeziro – volo restas
pro sepdekoblo de singard’.
Ve, mankas em’ por arda rito,
artikoj knaras pro la rust’,
diable venkis nin artrito,
sepdekfajfile spiras brust’.

Se gasti iras ni dimanĉe
en sepdekjaraj ŝtof’, atlas’,
rimarkas honte nur ĉetable:
“Ve, dentoj restis en la glas’!”
Riproĉoj sepdek vortgalopas
kaj reciprokas la skandal’:
“Pro ci domaĝoj sepdekopas!”
Malsataj lasas nin regal’…

Ni, sepdekjaraj – turtoparo –
ŝancelas ombre sur dekliv’,
forgesas kveri pro amaro,
kverelas nur pro teda viv’:
“Ci volas pravi, ĉiam pravi.
Mi? – sepdekfoje cedu nur?!
Ah, min nenio povas savi,
eĉ eble ne la – kripta mur’. ”

“Nu, bone, bone! Ne ploretu,
ci, mia kara stultulin’!
La larmojn viŝu… Do ridetu!
Ci konas ja, ci konas min!
Ci scias, ke mia kolero
nur restas – buŝventola bru’…
Nu, sepdekjara bajadero,
nun kisu min kaj dormu plu!”

Popol’ hungara ĉe l’ Danubo
en riĉo de l’ rivera val’,
sur sia step’ jen hund’, jen lupo,
pelate fastis dum regal’:
ĝin propraj Moŝtoj skurĝis, pelis,
strangole jungis fremda jug’;
se por libero ĝi ribelis,
martirajn tombojn fosis plug’…
Sed tamen vanis vintra morto,
ĉar ĝi esperis dum krucporto:
printempon havos eĉ sur rubo
popol’ hungara ĉe l’ Danubo.

Popol’ hungara ĉe l’ Danubo
kun spit’ de senparenca gent’
en la tempest’ de sangaj nuboj
eĉ vin defendis, okcident’.
Komprenu do, ĝi vivi volas
spite al plagoj, kripta mur’;
en ĝi sopiro pulse bolas
por kunlaboro en kultur’
kaj volas juston, celas pacon,
neglektas venĝon kaj minacon,
la vivon kreos eĉ sur rubo
popol’ hungara ĉe l’ Danubo.

Popol’ hungara ĉe l’ Danubo,
se pasos nokto, brilos sun’
kaj fremda premo de inkubo
ne ĉenos ĝin plu al mallum’,
ĝi tuj etendos sian koron
al la najbara frata rond’,
salutos danke la aŭroron,
jubile krios al la mond’:
Ruinoj, ruboj ne plu gravas,
ĉar pacon de l’ konkordo havas
kun ĉiu gent’ de Nord’ kaj Sudo
popol’ hungara ĉe l’ Danubo.

Vilaĝeto ĉe rivero,
verda monto, flora bord’,
sonorilson’ de l’ vespero,
benko ĉe la domopord’,

ligas min al vi memoro:
gaja ludo de infan’,
la sekret’ de juna koro,
kiso de l’ unua am’…

Vilaĝeto ĉe rivero,
vin viziti vanas rev’;
tenas min en mallibero,
urba vivo, zorgoj, dev’.

Frato, vekiĝu! Vivo vin vokas:
“Ne veas plu plendoj sur sklava lang’,
skurĝo rompita mastron nun mokas,
kaj ŝtopis sin fontoj de l’ homa sang’.
Sceptron perdinte volo freneza,
vandala kruelo de l’ Mezepok’
mortis pro bato, ŝtala kaj peza,
nun kuŝas senpove sub tomba rok’. ”

Frato, vekiĝu! Estas mateno.
Forpasis la nokto, la nigra dens’;
ombroj fantomaj palas en sveno
pro lum’ de l’ anim’: pro l’ Libera Pens’.
Pulsu en vi freŝec’ de aŭroro,
inspiru vin tuŝo de Nova Kred’,
miloj da fratoj venas el foro,
fiere marŝantaj kun festopret’.

Frato, vekiĝu! Venu por festi
sur ruboj, ruinoj ĉe la altar’!
Mutu demand’ “ĉu esti, ne esti?”
jam fide triumfas, himnas homar’,
flirtas la flagoj, venkis la vero,
el tomb’ sin levis mortintoj tri:
la EGALEC, FRATEC kaj LIBERO!
Do, frato, vekiĝu kaj festu ni!

Ne korpo faras homon – mi protestas.
Ĝi spiras, manĝas, ruktas kaj digestas,
instinkte vivas, faras idojn, naskas,
sed la videbla parto kaŝe maskas
la HOMON mem, la nevideblan MI-on:
sopirojn, celojn, volon, povon, scion.

Nin ne la Besto, sed la Hom’ admonas
kaj ne instinkto, sed inspiro spronas
en luktoj inter patroj kaj filoj,
en ŝvita fortostreĉo dum jarmiloj
por krei propran mondon ĝis perfekto
per homa mens’ de l’ homa intelekto.

Rigardu supren! Supren al la helo!
La korpo estas nura – karnoŝelo,
en kiu vi, anim’ de homo, nestas;
en vi spirit’ senmorta manifestas,
ĉar HOMO tere estas – dia lumo:
la font’ de krea Penso kaj Plenumo.

Ne gregokorp’ do estas la – socio,
paŝtanta sin sur kamp’ de l’ Materio.
ANIMO estas Ĝi kaj revnutrata,
en kiu homa digno subpremata
batalas per ideoj por la celo:
sin liberigi el Mallum’ al Helo.

Pro vi, amata, sanktan sencon
ricevis ĉio: larm’ kaj rid’;
nun – funde sentas mi sensencon:
mensogas vorto, trompas vid’…

Pro vi, amata, pia kredo
sugestis “nin prizorgas Di'”;
nun – mortis Dio, regas tedo,
fantomas monstro de l’ Neni’…

Pro vi al Di’ mi psalme dankis,
por mi vi estis vivdonac’;
nun – taŭzas min, ke Dio mankis,
Ĉielon regas – surda spac’.

Mi Vin sopiras. Venu… Venu
kun Via blanka nuda ĉarm’,
per molaj brakoj min katenu
al Via vivoĝoja varm’,
al Via sin’, al Via karn’…

Ho, kisu, kisu multpromese,
pudoron pelu per ribel’
kaj ĝemu treme sinforgese
petolajn vortojn al orel’
pri ĝu’ surtera de l’ ĉiel’…

Senspire longe kisu lipoj;
konscio dormu dum la lul’,
ekstaze luktu koksoj, ripoj,
vualu vidon amnebul’
kaj ni jubilu en la brul’!

Altar’ fariĝu lit’ de l’ nupto,
altaro de ĝistomba am’,
sur kiu fandu la volupto
per fajro de l’ destina flam’
du korojn, korpoj unu jam!

Surlipe kisoj ardas… Vane!
Mil mejloj nun disigas nin,
per trompa loga bild’ satane
la fantazi’ turmentas min…
Mi vane, vane vokas Vin.

La esperҠkun vivoĝojo
akompanu vin sur vojo;
havu sanon, forton, riĉon,
multajn jarojn kaj feliĉon!

Vin ne venku sortkruelo,
venku vi por via celo;
planojn, revojn teksu, plektu,
Dio helpe vin protektu!

Ne rimarku: tempo pasas,
vundojn tranĉas, sulkojn lasas.
En animo restu juna
kun ridetҠde helo suna

kaj se premos vin doloro,
tuj rifuĝu al la koro,
kiu batas por vi ĉiam,
ĉesas ami vin – neniam.

Ci, satelit’ kun sunpruntita lumo,
sed jam mortinta sur ĉiel-foumo,
homan vivon bildas cia voj’…

Lune ni venas, kreskas, konsumiĝas,
inter mil ŝajnoj treme superstiĉas,
vivon ludas ni sur mortovoj’…

Nun ni reflektas lumon de jarmiloj,
trompe paradas en pasintaj briloj;
sekvas nin – kolera hunda boj’.

Patrineto bona, amatino kara,
Siberio estas nur tombej’ hungara.
Lin vi ne atendu, lin vi ne rehavos;
super li lulkanton nigraj korvoj grakos.

Ivan’ prenis la timonon,
hej, kolere prenis li,
Azenkapo donis sonon,
hej, kraksonon donis ĝi.
Ivan’ sola tiris ĉaron,
hej, tre gaje en arbaron:
“Ĉar ĝi spitis, batis mi.”
“Sed ĝi mortis.”
“Hej egale, batis mi,
hej egale, fine tamen batis mi!”

Ho, kie estas via lando?
demandas homoj. La respondo:
la lingvoland’ de Esperanto
jam estas nia tuta mondo.

Al tuta mond’ vi apartenas,
al alto levas vi la Homon
kaj kiu vin en koro tenas,
de vi ricevas Belon, Bonon.

En homan mondon venas Amo
per Nova Sento, kormuziko;
vi faras pacon el malamo
kaj fraton el la malamiko.

Vi donis al mi, Esperanto,
kulturon novan kaj laboron…
Sed kion donu mi, lernanto?
Akceptu mian tutan koron!

En sonĝo ŝi aperis…
Ekbrulis en mi sent’,
la aman ardon peris
sur lipoj cent.

Subite jen mi vidas
dum kiskaresa flat’,
ŝi iras for, mokridas;
al mi sin premas – kat’.

Simbolo: kato ruzas,
nur flatas sen fidel’,
sendanke vin misuzas
kaj vundas kun kruel’,

Konjekto en mi ondis,
dubet’ pri falsa ĵur’,
sed dolĉe Ŝi respondis:
“La sonĝ’ mensogas nur.”
Ve, sonĝo ne mensogis!

Min trafis sortbat’:
Ŝi flatis, koron logis,
min vundis kiel kat’.

Printempo pompas, respiras la tero,
ekfloras valo, verdas montovert’,
en la naturo revivas espero,
pro ĝojo trilas gaja birdkoncert’…

Kupolo blua de la firmamento
simbolas pri l’ ĉiela harmoni’,
pri l’ amo flustras petole eĉ vento;
jen Di’ donacis ĉion nur por ni.

Vivo mortvundis koran fidelon
kaj el ĉiel’ infero tuj ekestis,
suno kaj lun’ funebre sin vestis,
nuboj ombrumis stelojn kaj helon,
falis sur florojn ros’ de doloro,
tute sekiĝis suk’ de ĝojfonto,
kote polviĝis perlo kaj oro,
monstre malbela iĝis la mondo…
Kiel malbela iĝis ci, mondo!

Masko de rid’ nun falsas mienon,
ne plu de sort’ mi bonon atendas,
vanon, celperdon koro priplendas:
kial plu porti tedon kaj splenon?
Sparas la viv’ pri ŝanco kaj ŝanĝo.
Montro de lango estu respondo,
kiam mi mute pendos sur branĉo;
aĉa kaj fia estas ci, mondo…
Kiel fiiĝis aĉe ci, mondo!

Ho, ve al tiu, kiu neas,
ĉar leĝon rompas kaj la leĝ’
rebatas tuj kaj poste veas
egale sklavo kaj la reĝ’
trallala lala! Trallala lala!
Ho, vane plendas sklav’ kaj reĝ’.

Nur saĝperdinto filozofas
ĉe manostreĉ’ sub umbilik’;
moralo tie sin ne trovas,
nenion helpas la predik’
trallala lala! Trallala lala!
Nek pruda rit’, nek politik’.

Ĉe manostreĉ’ sub umbiliko
por ĉio kaŝas sin – respond’,
ĉar malamiko kaj amiko
tumultas ĉe la sama font’
trallala lala! Trallala lala!
Kaj movas sin la – tuta mond’.

Kaj ĉio pli estas nur – ŝajno,
nur bluf’, pudora mistifik’,
troviĝas ĉiu perdo, gajno
ĉe manostreĉ’ sub umbilik’
trallala lala! Trallala lala!
Ĉar tie nestas – vivlogik’.

Negrave, se eĉ ĉiu neus
la veron pri la erotik’;
homaro glora tuj pereus,
se regus strik’ sub umbilik’
trallala lala! Trallala lala!
Ĉe manostreĉ’ sub umbilik’.

Pomp’, pomp’, pomp’,
pluma pomp’…
Ĉin’, ĉin’, ĉin’,
kaj ĉinin’
sana sentas sin sen sun’
en la lula lum’ de l’ lun’.

Lin gonglango longe logas,
ĉin’ ĉininon al si logas.
Ton’ gonga,
son’ longa…
Ĉinon ĉenas la ĉinin’
pip’ opia kaj la ĝin’.

Ho, vi, stulteta ĉina knabo,
vi kial devas ĝoji, ridi,
en ĉiu arbo kaj skarabo
la vivofraton ame vidi?

Kaj kial igas vin la sento
karesi herbojn, florpetalojn
kaj tremi pro la kis’ de l’ vento,
admiri kampojn, montojn, valojn?

Ĉar vivas vi kaj vivas, vivas
– respondas krie la korbatoj –
kaj en la suna brilo vivas
kun vi sur Tero nur – gefratoj.

Piramidoj kaj kanaloj;
inter ili Vivo brulas,
ondas, tajdas kaj detruas
dum jarmiloj en bataloj…
KLIO notas en analoj:
“Supro reĝe regi ŝajnas,
subo perdas, eĉ se gajnas;
supro planas, subo kreas,
sed kun mitoj ja pereas
piramidoj kaj kanaloj.”

surkorte grak’ kornika, hunda bojo.

Ĉe reloj tien kaj reen la homo
marŝadas: vivas… Lin fervoj’ izolas,

li tamen iam ridas, eĉ parolas.

Sur reloj pasas preteraj mirakloj:
lin ravas ĉarm’ de virino,

pri kio poste restas rev’ en sino.

Sur reloj brue trafikas la Vivo;
kun flag’ li tuj aperas kaj salutas.

fiero preterkuras, al li sputas.

Sur reloj poste giganto naniĝas,
formorte ritmas ĝia brumuziko…

surkorte hundo bojas al korniko.

nana mi estas, restas nana:

Por kio iam indis spiti,
forgesi devas, ne agiti,
vegeti celperdinte tag’ post tag’
sciante, ke progreso estas blag’

Ĉio jam iĝas fore fora,

sola mi estas, restas sola,

Negrave kien, kiel iri?
Min tedas revi kaj sopiri;
repaŝas ĉiu paŝo al pasint’,
min ne plu logas supren la montpint’,

Parolu ĉiam RITME, KLARE
laŭ punktoj de l’ AKCENTREGUL’,
por ke ne mise, ne erare
perceptu vortojn proksimul’!

Silabo ANTAŬLASTA gravas
kaj en silabo la – VOKAL’,
ĉar ĜI variajn longojn havas:
jen tire sonas, jen kun fal ‘.

Se POST VOKAL’ VOKALO iras
aŭ sekvas UNU KONSONANT’,
akcentvokalon iom tiras
la lerte klara parolant’.

Se KONSONANTOJ PLI OL UNU
viciĝas POST AKCENTVOKAL’,
per tira ritmo ne pekumu;
MALLONGAS ĜI KUN KURTA FAL’,

Se vort’ SILABON UNU havas,
mallonge verve diru ĝin;
kompreni ĝuste – ho, tre gravas,
distingi inter VIN’ kaj VIN.

NENIAM SEKVAS DU AKCENTOJ;
ne diru: tErpOm’, sed terpOm’,
suferus nia ritmosento;
ne kultUrhOm’, sed kulturhOm’.

ESCEPTOJ MANKAS, ĉar la celo
eviti fuŝon per konfuz’;
la LINGVO servas por orelo,
la SKRIBO por okula uz’.

kaŝludas en mio
Diablo kaj Dio.

Ie oni ruktas… ie oni fastas
kaj ĉe milionoj la mizero gastas;
sataj estroj blufas pri la paradizo,
plebo plu malsate ŝvitas sub devizo

kaŝludas sur Tero
Mensogo kaj Vero.

Ie oni prenas… ie oni donas,
peko virton damnas, virto pekon spronas;
rondan vivotablon stulto kvadratumas,
saĝo sin dividas, alten celas, lumas

kaŝludas en fono
la Besto kaj Homo.

Ie oni ridas… ie oni ploras,
por kadavroj truon batalkampe boras;
prifieras murdon la ŝakala gloro,
prifunebras perdon orfiĝinta koro

kaŝludas sen laco
Milito kaj Paco.

La cindron en orvazon oni metis,
(Orurno kun nom’ kaj flata moto)
sed la lakeo stumblis kaj faletis;
la karan cindron glutis strata koto.

Ho, kion fari? Lin eĉ spir’ forlasis,
sed jen ĉe stratangul’ montriĝis savo:
La kest’ por balaaĵo… Li alpaŝis,
“La cindroj samas” – do li ĉerpis el enhavo.

Ĉe l’ urno, ĉe altaro kandelluma,
vidvin’ korŝire plendas al ĉieloj:
“Por mi el vi, ve, mia edzo juna,
jen restis cindro, paro da ovŝeloj!”

Metu zorge en trumezon
la moneran varoprezon
kaj vin trafos tuj la miro;
vane ŝvitos vi per – tiro.

Nun do premu la – butonon
postulante vian monon…
Sed vi ree vane ŝvitos;
via mono ne elglitos.

Ho, ne perdu la trankvilon!
Premu nun la – sonorilon;
tuj post orelfenda bruo
venos – mastro al la truo.

Vi pritraktos la aferon;
li tuj ŝanĝos la moneron.
Por sukcesi nun ne vervon
vi bezonas, sed nur – nervon.

Pri salato, kuk’ ne revu,
sed ne sakru kaj ne krevu,
nur klopodu ŝvite tiri,
senrezulton ne primiri.

Kion fari? Bati? Puŝi?
Ne! Nur sonorilon tuŝi
kaj aperos ĉe l’ giĉeto
la tre ĉarma – mastrineto.

La turmento havas finon;
ŝi malfermos la maŝinon
kaj transdonos – ho, en ordo!
vian varon tra la – pordo.

Sciu, tiu aŭtomato
similas al diplomato,
kiu ĉion zorge pesas
kaj ne donas, nur – promesas.

Rideton, sentojn, amon mi disipas,
disdonus tutan riĉon de la kor’,
sed min refut’ fremdece vunde vipas
kaj sen rekono oni iras for.
Nun antaŭ spegul’ de mia memo
jen dubo sondas fundon de la sin’
kaj ŝokas min la propra nekompreno.
En mi ĉu fakte trovas sin anim’?

Kaj poste?… Iluzie
triumfas JUSTO ĉie,
sed regas ĉen’, karcero
je nom’ de l’ MONDLIBERO.
PROGRESO frukte portas,
ke HOMA DIGNO mortas,
RACIO vane luktas,
ĉar HOMO mem produktas
la FINON: ATOMBOMBON
el Ter’ por fari TOMBON.

Kaj poste?… Teorie
en ĝangalmezo ie
(ĉar tie restos ŝancoj!)
jen par’ de GEĈIMPANZOJ
sur TOMBO de l’ HOMARO
pulĉasos en hararo,
postaĵon gratos kune,
rikanos palpebrume
kaj dume penos pensi:
“NI DEVUS – REKOMENCI.”

Rigardu, logas nin
la flora valosin’,
provokas pluŝa verd’
sur herba montovert’!

Rigardu, ĉiu nest’
atendas por la fest’
dum trilas nuptotril’
el birdogorĝoj mil!

Rigardu, nia ard’
ĝis limo de l’ rigard’
per maja marŝosalt’
nin pelas al la alt’!

Sed, vidu, foras spac’,
jam venkis min la lac’;
ĉar vanas juna poz’,
min lasu por ripoz’

kaj sola migru plu
en la sunbrila blu’;
la kanton el la for’
resonos mia kor’,

ĉar, sciu, frata vart’
atentas pri la art’,
pri ĉiu ritmo, rim’
dum kantas vi, fratin’.

Nur kantu plu kun ĝoj’
kaj estu via voj’
printempa saltomarŝ’
tra l’ tuta tera fars’!

Por jese estri eksos malo, neoj,
subigos ilin em’ de indaj geoj;
ne eblos plu fiigi ismojn mise,
nek la anaron anerigi dise.

La inda duo per ecaro nura
jam estros super aĵoj suba, sura
kaj en onteco ankaŭ uloj, iloj:
la miloj por opul’, opul’ por miloj.

Ho, lasu min trankvile drivi
sur fabelmar’ al suna sonĝhaven’,
sur transa bordo pense vivi
en lando de miraĝoj sen katen’!

Ho, lasu min trankvile kanti,
cikade ĉirpi sur la vivokamp’,
somerhumore salti, dandi,
formikojn ridi pro prizorga ramp’!

Ho, lasu min trankvile gasti
ĉe fabla tablo en reĝpompa bril’
kaj orajn revojn verse rasti,
al senhavuloj ŝuti perlojn mil!

Ho, lasu… Petoj vane spitas;
pro propra voĉ’ nun surdas ĉiu di’,
blinduloj la vidantojn gvidas
en ĉi burleska farsa tragedi’,

Vásárhely ja estas granda urbo;
kreskas tie bulbo kaj kukurbo,
tre abundas tie greno, lino
kaj en ĉiu domo – belulino.

Ĉarmulinoj, mi nun venis versi,
per karesaj vortoj vin – surverŝi;
florakvumo estas mia tasko,
ke vi flore pompu dum la Pasko.

Tie, florpolvaj, brilantaj juvele,
jen papilioj – surpingle ripozas;
kun etenditaj flugiloj modele
cent krucumitajn sopirojn pripozas.

Iam vi flugis en pompo galanta
ĉielarkaĵon kaprice rebrili;
pelis vin ardo de penso flirtanta
super la kampoj por nupti, jubili.

Kiel kanzonoj ravantaj vi ŝvebis,
mutaj minstreloj de herboj kaj floroj;
amo vin naskis, por amo vi strebis
vigle petole el foro al foroj.

Kiom da formoj, koloroj kaj arto
buntas, konkuras konkire efiki!
Venis, ve!, homo kun pingla ponardo
fiksi la formon, sed koron trapiki.

Inter subvitraj karceroj demonstraj
premas min muta dolor’ en muzeo…
Kial subtilo?… Por fino tre monstra.
Kial eĉ esto?… Por vant’ kaj pereo.

Ci, ligna dom’ en akacia denso,
ripozon donu do al vir’, virino;
protekte vartu kiel panja penso
dum korojn ravas fefabel’ de l’ sino!

Ci, ligna dom’ en akaciarbaro,
cin vintre mordos frosto sen protekto,
sed danke mi deziros por la jaro:
“Ci, kara domo, restu sen difekto!”

La stelon kun fiero
ŝi portis sur la brust’;
la fidon pri l’ Espero
rebrilis ĝi sen rust’.

Kaj foje ŝi promenis
kun sia patrinet’,
renkonte al ŝi venis
kun verda stel’ – knabet’.

“Vi havas saman stelon!”
– jen surpriziĝis ŝi.
“Ni havas saman celon”
– respondis gaje li.

Kaj poste? Nu, alvenis
la bela festotag’:
la pastro ilin benis
sub verdostela flag’.

Ne ridu – mi protestas –
pri mia rakontet’;
pri vero jen atestas:
la paĉjo, patrinet’.

Kaj ili – mi raportas –
nun havas stelojn tri:
la trian stelon portas
mem nova stelo – mi.

Cin BIĴU nomis mi, ho, mia hundo;
sub tablo ĉe piedoj ci modestis,
en cia varma, hunda korprofundo
ĝismorta amo al gemastroj nestis.

Cin ŝatis ĉiu, ci neniun mordis,
petolis kun infanoj lude boje,
ŝtoneton forĵetitan ci reportis,
katidon orfan eĉ mamnutris foje,

kaj dum promen’ ci gaje salte migris,
triumfe svingis voston post retrotoj
ĝis iun tagon la sunhel’ eknigris
kaj pelis nin en kelon – prusaj botoj.

Dum sube en mallum’ ci vigle gardis
ĉe keloparto kofrojn kaj matracojn,
ekstere la “homfratoj” venĝe ardis,
abunde ŝutis ŝtalajn – ovdonacojn.

Malsatis mute ni, suferis kune,
ci premis cin al kruroj por dorlotoj
kaj poste. Ve, pro boj’ defenda pune
mortvundis cin jen par’ da rusaj botoj.

Jam pasis jaroj, tamen mi memoras
pri ci, tre kara besto, hund’ amika;
post cia mort’ – funebra penso ploras
pro homa sort’ parenca kaj tragika:

sub botoj pro la kalkanumoj feraj
estiĝas ja profundaj mortaj vundoj;
ni, homoj, en barakto senesperaj,
tre ofte sentas nin – mizeraj hundoj.

Jes, mia koro estas – deksesjara,
sed, ve, la jaroj pli ol sesdek, kara.
Ne povas vivi hom’ sen iluzio;
someron kreas vintre fantazio.
Se sort’ muelas, korpo lacas, frostas,
la stulta kor’ pri incendio tostas,
varmigas sin ĉe cindriĝinta fajro
dum revteksita danco de hetajro.

Sed, sciu, koro vane spitas, viglas,
se pordon de l’ printempo vintro riglas;
la kor’ jam lacas kaj mi plendas grumble,
ke strato krutas, kruroj trotas stumble,
mi damnas arĥitekton, lian saĝon,
ke li inventis ŝtupon kaj etaĝon…
Kaj tamen, tre ridinde, dum vi flatas,
ci vanta, stulta kor’ pli vigle batas.

Perpense tuj sub la balkon’ mi staras,
eĉ nesciante verve mi gitaras;
sur kordoj vibras kanto melodia,
vi supre rave revas, ho, Julia…
Sed vanas vervo, la Romea logo,
min, via edzo, sperta astrologo,
per frazo vundas akre kiel sabro:
“Aŭskultu, sube blekas la – VIRKAPRO!”

Ĉar idilion trafis jen fiasko,
foriri ŝtele restas mia tasko.
Jes, ĝuste justa puno – mi murmuras –
se avo kiel nepo trubaduras.
Jam vanas smirgi ruston de l’ liuto,
se mankas juna ardo: La atuto,
Mi ŝatas, se vi koron tuŝas, sondos,
sed, Ĉarmulin’, ne flatu, ĉar mi hontos!

Ehe al melodi’,
eĥe al voka kanto
voĉ’ el fora medi’
flirtas nun de amanto.
Ĝi ĝoje trovas min,
sin ŝtelas al la sin’.
Kanto konsole mola,
cin komprenas mi sola:

Rigardu returnen! Sin levas fantome
jen multmiliona – skeletoarme’:
kriplulaj korpusoj, kadavroj duone,
sur stratoj demonstre sin trenas kun ve’,
orbitoj per blindo, laringoj per muto,
homtorsoj per manko de membroj protestas,
la orfoj, vidvinoj pri vano de l’ tuto
en hejmoj ruinaj proteste atestas.
Montras ĉi sortoj monstran grimacon;
Ne plu militon! Pacon! Nur pacon!

Vivige brilegas la sun’ horizonte,
nin nutras abunde la Teropatrin’,
al ago ni povas freŝiĝi ĉefonte
ĉerpante inspiron por homa destin’.
Je nomo de l’ VIVO kun firma konkordo
sur kvin kontinentoj ni devas protesti,
frakasi fiplanojn, agentojn de l’ MORTO
kaj novan epokon estigi kaj festi.
Gardu la Vivon, solan donacon!
Ne plu militon! Pacon! Nur pacon!

Rigardu antaŭen! Futuro nin vokas
por solvi problemojn en paco, liber’;
la taskoj gigantaj prudenton provokas
por krei komunan patrujon el Ter’.
Gefratoj, en ĉiu popolo kaj lando,
ni vivu, laboru por savi la Homon!
Per kuna konstruo estiĝas la Grando
kaj levos tutmonde homecon sur tronon.
Centmilionoj venkos minacon.
Ne plu militon! Pacon! Mondpacon!

eĉ tutan vivon fordediĉi,
se post batalo moko fruktis,

Domaĝe estas maljuniĝi
kaj sperti: “trompis nin promeso”.

suferi, spiti, flustri, kriĉi,
se glutas viva nin – forgeso,

Domaĝe estas maljuniĝi
por putri sub la propraj ruboj.

ne povus vivoj cent sufiĉi,
se nin pri pravo mordas duboj.

Domaĝe estas maljuniĝi
kaj grumbli: “jen, aliaj junas”.

ne emas fidi, superstiĉi,
ĉar nin damnita sobro punas.

Domaĝe estas maljuniĝi
kaj senti: “jam ni superfluas”.

nin vundas, igas malfeliĉi.
Ĉar nin mem ami ni enuas,

Domaĝe estas maljuniĝi
por frosta tuŝ’ de l’ MANO OSTA.

neniam rajtis Hom’ kondiĉi,
ĉar vivo estas – mortokosta.

Sur la scenej’ de l’ vivo varias:
ŝlimo, dezerto, embusko kaj rifo,
oni forbrulas pro damna soifo,

Jam en teatro nur panorame
montras la Vivo sin – farso milŝanca;
centon da vivoj, varie nuanca

Arto ĝi estas – memon oferi,
krei cent tipojn por havi cent sortojn,
plure naskiĝi por venki cent mortojn,

En sinforges’ dum ludo ni dronas,
ĉar sursceneje formortas sub ŝminko
propraj doloro, pasio, konvinko,

Certe vi neniiĝi vin sentas,
perdi la memon en mond’ de kulisoj,
kiam vi murdas en pomp’ de turkisoj

Sed en sufoka solo jam hejme,
kiam la memo realon resentas,
sorĉo de l’ arto pasema ne tentas

Krei ni penas, volas eterni,
fuĝi antaŭen de l’ NUNO verkante,
vante dispersi – ĉu proze ĉu kante –

Kvankam ridinde kredi plu blinde,
kiam pro dornoj de l’ Vivo ni sangas,
ĉirkaŭ ni blagoj kaj plagoj lavangas,

tamen alternas sentoj malsobraj,
nupte kuniĝas inspir’ kaj sopiro,
la fantazi’ akuŝan kun deliro.

Stulte jubilas en ni – dorloto,
blindo aŭtora ekstaze privartas:
“Jen grandioze!” Ni poste rimarkas,

Perdis ni – se ni havis – la memon?
Eble la polvo survoja ĝin kaŝas?
Ree humile kaj splene ni paŝas

Por ni la Vivo – ludo duobla:
jen sinforgese publikon amuzi,
sen la korvarmon disipe misuzi

Eva, fratino mia enarte,
Vivon ni penu sugeste prezenti,
servi verkante, instrui por senti!

En ĝangal’ de mondo reva
eĉ mi havas ardon;
min por doni kison Eva
vokas sur la arbon.

Por mi tie honto nestus;
venus, ve, Tarzano…
En ĝangalo mi ja estus
nur la – paviano.

Stefĉjo faras sablomonton,
tuneleton boras,
langmontrante mokas mondon;
zorgoj de li foras.

Kiu kreas el la sablo,
vane manipulas;
vent’ forportas kaj ĉe l’ tablo
manojn kot’ makulas.

Stefĉjo diras: “Kotmakulo
tute nun ne gravos;
poste kiel plenaĝulo
eĉ mi manojn lavos.”

Ne pensu, ke nur barda flato
al SUNO, LUNO vin komparas;
ĉe vi por pruvi sur manplato
ĉi brilaj astroj bilde paras.
Vin montras la sigel’ destina
filin’ de astroj, Astridina.

Reĝinan belon, sparkan fajron
por reĝi, spriti SUNO donis;
per ĉasta mildo la hetajron
por igi rava LUNO kronis.
Kontrast’ senriĉa, poetina
konkeras korojn, Astridina.

Regatoj sklave superŝutas
per flato, floro vian tronon;
de bardo, kiu longe mutas,
akceptu ĉi reĝinan nomon!
Ĝi kiel pomp’, trenaĵ’ reĝina
ornamu vin, ho, Astridina!

Verdire tiu nom’ sugestas,
devenas vi el kosma sfero;
pli saĝe tamen, se vi restas
virin’ aminda sur la tero,
reĝin’ sentrona, varmosina
por via bardo, Astridina.

Lamente en tentotona vibro
riproĉe pro ĉerka karcer’ en tero
respondis ondante la kant’ fantoma:

“Ne veku! Ve, kuŝ’ sub pluŝo ŝima,
marmora ornamo mortinton tenas;
susuro, murmuro sur muroj mutas…

en fund’ profunda de dormo morna
eĉ ardo de Marto martire mortas
kaj gajo de Majo senhelpe velkas.

La amo amorfa – nur orfa famo;
nur surda absurd’ en silent’ sensenta.
Mortinton kortinto ne tentas tombe!

Ne venu! Vevortojn portu foren!
En ripoj ripozas ne ni: nenio!
Sen korpa kor’ – polvas volvaĵ’ ostvolba.

En tombo jen ombro trovas rodon;
detere eteren sen tim’ animo
evitas, de vi for, deviojn vivajn.

Alsalti al tia dia alto
aŭ fali al tomba bazalto – vanas;
nur mason amaso masonas tomben.

Por trovi min, ho, vi min trovindis,
ĉar en vi, envia vivanto, fia
vantemo tenĉenas en masko koron.

Spirito pri mita rito ridas;
nur vermojn kaverno eterne fermas.
Ridinde min de vi funebri febre…

Ne pensu en suna bril’ pri l’ vintro!
Vin trovos ostaro staranta hante
por tenti vin per tim’ impertinente.”

– – – – – – – – – –

Lamento en tombo ombra pravas;
ve-kanta vekanto, ve!, vanon vartas
ardante en sankte artista tristo.

La nokto oktobra nigre migris…
tri griloj miltrile en fendoj plendis…
sunlumon al mondo lum-ondo donis…

Kion fari? Kiel ami?
Lasu, Frato, cin ornami!
Brilu tiu ŝtala ringo
kiel pruvo pri – distingo!

Nu, ne bleku pro la piko!
Indiĝenoj en Afriko
ĝuste tiajn ringojn havas.
Hom’ sen ringo eĉ ne gravas.

Sekvos nun la – “frata ligo”:
tra la ringo – ĉentraigo.
Homa mor’ – ci povos vidi –
fraton ĉe la nazo gvidi.

Nu, ne grumblu kara Frato!
Estas ci – sortfavorato.
Ĉe ni, homoj, la kolĉeno
“por meritoj” la ordeno.

Ĉeno, Frato, ĉu cin ĝenas?
Kial ĝi? Ci ne komprenas.
Ĉeno servas – sciu veron –
ne misuzi la – liberon.

Tiu ĉeno, dum ci iras,
revojn teksi cin inspiras,
eĉ tre mute igas pensi:
“kiel gracon – rekompenci?”

Fermu buŝon, kara Frato,
jen publiko sur la strato!
Dancu, dancu kaj sen laco,
montru ĝojon pro donaco!

Dancu, Frato! Estu saĝa
kulturbesto malsovaĝa!
Ci, post danco, havos frandon:
povos leki – fratan plandon.

Do falsu realon – reva prefero!
En jugo de l’ Revo vivi neeble.

Do kredu! Sen Scio penu kaj spitu!
En blindo de l’ Kredo vivi neeble.

Do dubu skrupule! Agi hezitu!
En sobro de l’ Dubo vivi neeble.

Do inter Neebloj penu pilgrimi,
profiti momenton verve kaj febre!

Nur hurli, barakti, timi aŭ krimi
en ordo de l’ Hordo estas ja eble.

Tra l’ valoj, montoj kun pasi’
flagrantan koron portas mi…

Al krutoj, kurboj dum la kur’
kor-meĉo mia lumas nur…

De foro oni vidas min,
petole logas al la sin’…

El etaj domoj per la bril’
invitas gasti min – azil’…

Por mi tro fremdas ĉiu kort’,
mi preterpasas eĉ sen vort’…

Rapidi devas… Trans la lim’
min ame vokas – parulin’…

La flagran koron post pilgrim’
mi donos al ŝi – varti ĝin.

Nur mute mirus mi pri l’ reviviĝo,
zigzage vagus tra la freŝa verd’
naturadmire pro l’ varia riĉo,
ke kreskas herboj, pompas montovert’
kaj erotikas Ter’ sen tempoperd’…

Sed… nun neĝerojn kirlas vintra vento,
okulojn trompe distras – glaciflor’;
en fund’ anima ftize svenas sento,
tineoj de l’ solec’ ĝin maĉas for,
pro frostospiro tremas orfa kor’…

Mi vin sopiras… Vian bildon skizas
por havi vin almenaŭ en imag’;
flirtemaj pensoj rememorojn kisas,
min redorlotas jam pasinta ag’,
reeĥas rid’ de tempglutita tag’…

Negrave, ke nur pase efemere
la mistifiko aperigas vin;
la Ŝajno min varmigu ĉi-vespere,
pri vintra morno forgesigu min!
Al kuna festo vokas vin anim’…

Kaj vi, amata, ŝvebe venas al mi
kun suna helo, korlulanta vart’…
Ĉar kloŝe vibras via voĉ’ por psalmi,
mi psalmas kun ĝi kaj kun pia ard’
ĉe la altar’ de via amrigard’…

Jen: vintro ĉesas… vento ne lamentas,
(Miraklon tian havas nur amant’!)
printemp’ revenas… koron koro tentas,
sur liro vibras jam jubila kant’,
sed… sledo bruas preter la verand’…

Kun ĝi forglitas sorĉo de l’ imago
pro tintilsono kaj ĉevala klak’,
en neĝo dronas la printempa blago,
en forno karbon petas fajrokrak’
horloĝ’ sekundojn nombras per “tik-tak”…

Kiel pli frue ĉio… Ah, ne vere!
Postrestis io dolĉa el la Ŝajn’.
Pri vi la penso min kuracas pere
de via amo kiel iam ajn;
eĉ nun mi perdis zorgon.. Jen la gajn’!

Silento kaj soleco iĝis bonaj,
ne plu turmentas min la vintra trem’,
festiĝis tedaj tagoj monotonaj,
ĉar sentas mi, vi estas kun mi mem,
forĝitaj estas ni per amkaten’…

Ĉu vi priridas min pro l’ amkonfeso,
deklaro lira dum la pena proz’?
Vi eble pensas: estas dum kermeso
“mielkuk-koron” donacanta poz’
sur ĝia slipo kun kutima glos’…

Ĉu vi priridas, ke dum kuraj jaroj
sencindre flamas, flagras ama brul’
kaj gravas nek sulketoj, grizaj haroj,
nek vojeraroj en la viv-nebul’,
nek vidas ombran flankon la okul’?

Ne miru, ĉar kapelon mi malfermas
rigarde al amata korofund’!
En ĝi sekreto sankta ja eternas,
el ĝi emanas varte en abund’
konsol’ balzama al sanganta vund’…

Sekreto sankta, kiu min instigas
humili antaŭ sort’, eĉ danki ĝin!
Ĝis tombo min malindan tio ligas
al via revinspira, milda sin’,
printempsugesta vintre ĝis la fin’.

La kapon klinus mi al via sino,
ke ĝin karese tuŝu varta man’.
Imagus mi: vi estas la patrino,
mi dorlotata kiel la infan’…
Dum min fingretoj lulus al ripoz’,
de mi jam pasus for la taga proz’.

Ĉiela blu’ el okulpar’ min ravus
kaj logus al si pompa nova Maj’;
rozetojn ĝi de viaj vangoj havus
kaj junan dolĉon donus via gaj’…
Dum tiel en intimo sidus ni,
forgesus jarojn, grizajn harojn mi.

Al rava efemero min mi cedus
por perdi sobron pri muela zorg’.
Pro dolĉa mistifiko eĉ mi kredus,
ke mia ŝipo velas al la bord’,
ĉe kies rando min atendas jam
la amatino kun parvoka am’.

Horeton tian mia rev’ petegas
por senti riĉa min, ne almozul’,
por foje pensi, vin la amo regas
kaj ne kompato kun fordorma brul’.
Mi ŝatus ja forgesi por moment’,
ke ĉenas vin al fremda vir’ – la sent’.

Por memoro en la libro akceptu nur jenon:
simpatio de du koroj rikoltas – komprenon.
El kompreno fontas paco kaj solidareco.
Tenu nin pac’, solidaro en la amikeco!

Pro nekompren’ ŝtatan’ demandas honte:
“Kiel la hum’ en vintra ĉerk’?”
Li kraĉas arke longan respondonte:
“Fetoras supre nur la sterk’.”

Kondukus vin mi al la tron’ de l’ koro,
ornamus vin per krono de l’ adoro,
pompon reĝinan donus printempa sunoro.

En ardo de l’ dibenita amo
kunfande korojn hardus flamo;
la nupta kiso, revteksita belo
levus nin al ĉielo…

Sur firmament’ de l’ ama sent’
brilu denove, ho, mia stel’!
Dub’ kaj ĉagren’, plendo kaj plen’
fuĝe rifuĝu pro via hel’.
Venu por brili, ĝoji, jubili
en fajra ard’ de mia kor’…
– – – – – – – – –
Vanas la vok’… Eĥas nur mok’
en malluma nokta hor’…
Vi, mia stelo, kial, kie restas for?!

Poeto modpasinta tre konscias
pri tedaj migro, spleno, morno,
kiam la “krei-volo” agonias
kaj restas for la sonĝoj dum maldormo,
sed se subita “ĉindra bum!” publika
lin vantovente vokas al forumo,
tuj ĉevalide henas li komika
dum stulta kuro en l’ arena lumo…
nur poste pikas sin per penso pinta:
“Ci, ĉevalaĉo cirka… kompatinda!”

La pasera “kvit kvivit”
frumatene sen hezit’
eĉ dum frosto, neĝa ŝtormo
vekis min el febra dormo.

La pasera “kvit kvivit”
kun malsato, urĝa spit’
tuj pretendis mian geston
havi panon, rizoreston.

La pasera “kvit kvivit”
kun kverela apetit’
pepis gaje pro aranĝo
dum la saltodanca manĝo.

La pasera “kvit kvivit”
fuĝe flugis for, se glit’
de sledeto, paŝo knaris
aŭ al neĝo ombro falis.

La pasera “kvit kvivit”
jen aperis sen invit’
gorĝmalferme plenabeke
ĉe la hejmo mastroveke.

La pasera “kvit kvivit”
nun skandalas por karit’
ĉe l’ fenestro mia vigle
pri la vintro memortikle.

La pasera “kvit kvivit”
himnas nun kun birda svit’
al printempa suno brila
dum verdiĝo fruaprila.

Je pasera “kvit kvivit”
diodanke pro vizit’
paneretojn gastregale
ĵetas mi nun tre lojale.

Ci, vagabondo kun sudkora flirto,
promesis tiam foje min viziti;
min ravis ritma tril’ de l’ suda birdo
kaj mia koro emis tuj krediti…
Esperis mi, sed vane, ĉar tra l’ mondo
tajfun’ detrua de l’ Malam’ frenezis,
en sango dronis plano de renkonto;
mem nia amo tiam nur – herezis…

Sunora blondo mia jam griziĝis,
okuloj kun ĉielo ne vetbluas,
manetoj blankaj – vejnaj manoj iĝis,
ne tintas mia rid’, nur knare bruas…
kaj ankaŭ ci, tre kara vagabondo,
tra l’ okulvitroj nun la belon gvatas,
vidante geamantojn en la rondo
pro l’ kis’ envie certe cin kompatas…

Aĥ, min mi turnas for de l’ golfa bildo
por rejuniĝi nun, jardekojn peli,
revidi nin en idilia mildo,
pri dolĉa ŝanco pense refabeli
kaj vivi, jes, revivi kio estis
donace de la Viv’ al ni donita,
kion du koroj – ho – triumfe festis
kun gajo en sindono senhezita…
– – – – – – – – – – – –
Poet’, pardonu!… Tro mi arlekenis
por distri cin ĉe lito hospitala…
Kiam la fam’ pri cia stato venis,
kreiĝis tiu pens’ pri l’ “kis’ fatala”.
Pardonu do “pretekstan mensogeton”
ĝin am’ sugestis ĝis nun senpretenda
por alparoli rajte cin, poeton,
kun iluziodono ne ofenda…

Inspirosprona tia kis’ okazis
– mi senĵaluze pensis – ĉiulande;
vundite mem vunditan koron lasis
la migra bard’ revidon esperante…
Mensogis mi, jes, tamen diris veron,
ĉar ci la kison al la koro donis,
per kantoj nutris en mi la esperon…
La imagitan kison mi – redonis.

Ci min ne konas, nek adreson, nomon;
mi venis – kredu – varte cin dorloti,
sufermildige peli for fantomon,
por ci per preĝo kun la Di’ komploti…
Mi iros for… ci min neniam trovos,
mi tamen restos kun ci ĝis la fino;
ĝis cia kor’ amritme kanti povos
ci, kara, nestos ĉe mi en animo…”

“Ci, amikino ĉe l’ spegul’ de fjordo,
nun antaŭ ci la bardo riverencas…
en cia letereto ĉiu vorto
ĝislarme tuŝis min kaj rekompencas.
Maljuna bard’ ne havas plu elanon;
la aĝo igas lin nur – kompromisi…
do donu cian vejnoretan manon,
al mi permesu ĝin dankeme kisi.”

Skuinte for la prozon de la tago
mi povus fidi kaj jubili jese
pri la futuro, eĉ pri l’ mond’ forgese
ebrie tangi en nebula vago…

Skorion, tagan prozon por forskui
nun mankas forto pro ĥimer’ infera;
vizie vidas mi, potenco tera
pri pac’ mensoge celas por detrui.

Dum la geni’ cirkulas jam orgojle
en kosmo por konkeri Universon,
la profitemo planas jam renverson
kaj vivo tera stagnas tombosojle.

Kiam la kronoj, ĉeno pretas,
knabino, knabo ekridetas.
Ŝi metas kronojn rapidgeste:
“Gereĝoj nin mi kronas feste!”
Responde tuj li riverencas:
“Mi vin, reĝino, rekompencas.
Por rememoro pri l’ soleno
al mi vin ĉenu ĉi kateno!”

Protesta ludo en ŝi spitas:
“Reĝin’ katenon ne meritas!”
Ŝi kuras tuj subite salte
kaj fuĝas for de li senhalte.
La “reĝa moŝto” sentpelate
post ŝi galopas senkompate
por ŝin aresti, kise puni,
al sia koro ŝin ĉenumi.

Ŝi loge kuras, haltas, saltas,
venteto jupon suprenfaldas,
vangrozoj ruĝaj ravas sorĉe
kaj ŝia rido tintas dolĉe,
en lian koron sin ĝi stelas,
dum ŝin li vokas, petas, pelas…
En li vekiĝas la pasio:
la venkivola amebrio.

Ĉi pelo-fuĝo daŭras vulpe:
zigzage, ronde, rekte, kurbe
ĝis mankas spiro en la brusto
kaj ili falas ĉe arbusto…
De kapo falas kronornamo,
la ĉeno falas el la mano;
sur lia brusto ŝi tamburas,
dum ŝian svelton li mezuras.

Ne eblas fuĝi, lukti, disi,
nur buŝdonante kisi… kisi,
defie doni, provoke ruzi,
mensoge sobri kaj rifuzi,
kaj kisi… kisi… kisi… kisi
ĝis ne plu eblas kompromisi,
ĝis svenas dolĉe volo spita
ĉe la venkinta kaj venkita.

Ĉe sunsubir’ ruĝiĝas blu’…
Dum hejmenmarŝas ili du,
samritme paŝas kaj silentas…
Nur la rigardoj elokventas
pri sama penso miksdolora,
ke ie, ĉe arbusto fora,
en lum’ argenta post lunveno
jam velkas kronoj kaj kateno.

Neniu scias… Sole gravas glor’
dum cent kometoj artaj flugas for,
ĉar ilin homa volo movas…
Kelkfoje tamen vivinstinkto mem
nebulfantomon vidas kun timem’
kaj monstropele fuĝi provas,
sed ve, angoro, dubo dum konstru’
turmentas, ke ni kreas por detru’
pro konkurantoj al mondrego…
Nun veas, kriĉas ĉiulingve lang’:
“Ne ĉesas murdo! Fluas homa sang’!
Ni, milionoj, estas grego!”

Ni, milionoj, nur atendas plu,
ke brilu suno en ĉiela blu’,
ne fungoformaj atombomboj;
ke falu pluvobeno, ne aktiv’
deforme plaga, murda por la Viv’,
post kiu kreskas hekatomboj!
Ni, milionoj, dum labora lukt’
nur volas: egaleco estu frukt’
ĉe l’ vivotablo riĉe plena,
plenumo iĝu justo, ne promes’,
ne regu plu intrig’, sed frata jes,
ekziston regu viv’ serena!

Ni milionoj, konas sperte jam,
ke nur riĉuloj gajnas per malam’…
Sed tio ne plu reokazos!
Naniĝis jam la Tempo kaj Distanc’,
por kaŝo kaj rifuĝo mankas ŝanc’.
Sin savi Fat’ neniun lasos…
Eviti dronon en sangmara fin’
ekzili devas penson de Kain
kaj man-en-mane devas iri
kaj kun homeco per komuna fort’
morale agi sen predika vort’
kaj kune krei, kunjubili…

Ni, milionoj, filoj de la Ter’,
ne vagu plu en nokto sen esper’!
Jen luma vojo sin proponas:
sur bazo de interpopola ĉart’
estiĝas fid’ per reciproka vart’,
kiun la kunlaboro kronas…
La Vivon en epoko de l’ atom’
ĵaluze gardos vigilanta Hom’,
la celkonscia esperanto;
por ĉiu gento en la nova mond’
kreiĝas jam komuna kulturfront’
per bela lingvo: Esperanto.

Ni ne rimarkas, ke la VIVO pasas
kaj kuras for de ni la ĝojo,
nur foje-foje sentas, nin forlasas
la volo iri plu sur vojo.
Sub ŝarĝo nevidebla ĝeme pene
ni ĉiam plisingarde paŝas…
en ni la jaroj nestas senserene,
vivmuelante finon kaŝas.

Ilian povon nur la kor’ rezistas
per rememoroj sindefende.
La jaroj vane ĝin sieĝas, pistas,
ĝi spitas TEMPON – senprudente…
La koron kontraŭ rusto AMO gardas
dum plago ŝtorma kaj sensuna;
la koro plu nur revojn teksas, ardas,
ĝis lasta bato restas – juna.

Responde radoj ritme ridas:
“Ah, ankaŭ ni vin, domoj, vidas!”
La fantazia dialogo
nun ŝajnas min invita logo
al arbarmeza densosino,
al domo ĉarma de knabino…

Inspirflugile tuj alcele
jen penso foren prozopele
kupeon lasi for min igas,
ĉe pordo frapi eĉ instigas
kaj ĝuste kiel en fabelo
aperas sojle – domanĝelo…

Cejanan bluon dum sunardo
ŝi sorĉe havas en rigardo;
en blonda belo rozovanga
sin kaŝas povo feinranga;
ŝi ŝvebe paŝas, move viglas,
alloge koron sonde tiklas…

Mi klinas min kun riverenco.
El ŝi radias – rekompenco,
ĉar mute gestas ŝi invite…
Mi do obeas senhezite
kaj en intimo de l’ silento
tre saĝe svenas la – prudento…

Mi havas jam taktikon drastan,
adaptas mise rajton gastan
por ŝin persvadi dum sieĝo
al la kanapo for de l’ seĝo…
Ŝi mute ridas… mute pledas…
protestas eĉ, sed… mute cedas.

“Ah, diru vian nomon, kara!
Ĉu Helga, Erna, Ingrid, Klara?”
La lipojn ŝi pintigas kise,
sed ne malfermas paroldise…
Pro kissoifo kaj korbrulo
frenezas mi en ampostulo…

“Ah, svelta sveda sfinkso kara,
respondu al amant’ hungara:
Ĉu min vi amas aŭ enuas?”
Ŝi kaptas min… ĉe l’ ŝultro skuas,
mi aŭdas nun – basvoĉan peton:
“Sinjoro, montru la bileton!”

kaj fine eĉ la kisnektaro
postlasas guston de l’ amaro…
Ve, amo ĉesas esti revo…
Ĝi iĝas tede taga devo.”

Nepo eĉ de la pranepo
tra ĝangalo, marĉo, stepo
bestojn ĉasis mem ĉasate,
oron minis prirabate

Homo en ci, blanka homo,
nigras pli ol la ebono,
blindas ci eĉ okulhave,
surdas ci eĉ orelhave,

Blanka frato, ci sendanka,
cia riĉo negrosanga
nelaveble sur ci ruĝas,
cin akuzas, cin prijuĝas,

Oraj lumoj jam aŭroraj
post jarcentoj sklavlaboraj
finon signas por ĉi honto;
jen tagiĝas horizonto

Vento freŝa, sklava gento,
blovas tra la kontinento,
pelas putron kaj pasivon,
portas forton kaj aktivon,

Frato, ĉesos ekspluato,
la pirata sklavmerkato,
juste venkos nia vero
kaj triumfos sangofero

Estante deksesjara
junulo “donjuanas”,
postkuras ĉiun jupon,
la amon eĉ profanas;
estante sesdekjara
li “donjuane” – planas,
ĉar… ve, la amindumo,
postkuro, ĉio – vanas.

Por priprovi la proverbon
pravon eĉ elkovi
mi sur kapoj kultis erpon
ruĝharulon trovi…
Dube bona ŝanc’ proksima
puŝis jen ekzemplon
kaj mi faris tuj intima
ekzempleran eblon.

Ŝi, jes, ŝi kun ruĝaj haroj
RUĜULINO estis;
bluze, jupe, ŝtrumpe varoj
ŝin en ruĝo vestis,
krome ruĝaj vangoj, lipoj,
eĉ ruĝpinta lango,
ruĝkolora kor’ sub ripoj,
vejne ruĝa sango…

Ĉu mirinde, ke mi blinde
pro tiom da ruĝo
la proverbon forgesinte
iĝis bov’ por buĉo?
Jes, nur bovo! Ve, ne taŭro
kornojn pike uzi;
propraj kornoj jam en daŭro
servis ŝin amuzi.

La mensoga ĉarm’ miena
ravis min tre dolĉe,
kalumniojn lang’ klaĉema
kredebligis sorĉe,
ŝia pigmoralo ĉiam
prizorgemo ŝajnis,
pro narkota amo mi jam
perdis dum ŝi gajnis.

Pasis tempo dolĉa-sorĉa
ĝis la konsciiga,
la proverban pravon forĝa,
tamen trompe pika;
moke ŝi deklaris fine
kun kruelo tigra:
“Mia ruĝo origine
estas – peĉonigra.”

Por rememori pri mi
vi petis unu penson.
Mi penas min esprimi:
Kulturu vian – menson!

Somere oni ardas
en celoriĉa amo;
espero volon hardas,
ne tentas nin la vano…

Aŭtune oni pensas
nur pri rikolta frukto;
nin kiel rekompencas
prizorgo, ŝvita lukto?

Kaj vintre oni sentas,
jam mankas forto, spito;
nin lacajn loge tentas
la varmaj forno, lito…

La Vivo tiel pasas;
alternas kvar sezonoj,
nur rememorojn lasas
por la maljunaj homoj.

Kabanoj etaj, sveltaj palmoj
nun torĉe lumas pro napalmoj
kaj sur altar’ de “Kain-filoj”
martire mortas mil post miloj:
kadukaj paroj kaj infanoj
cindriĝas karbe en la flamoj,
la paca plebo en amaso
forspiras vivon pro la gaso,
ĉe venenitaj fonto, puto
skeletoj hantas nun kun muto,
vomtikle putras ĉio bona
je gloro de l’ justem’ “usona”.

Ve! Incendio monddanĝera!
– alarmas krio malespera…
De land’ al lando kuras famo:
Inund’ minacas pro l’ Malamo!
En aĉa ligo kun perfido
revenis monstro de l’ milito,
neglektas surde la proteston,
preparas ĉie fajroneston,
potencavide, sin mem trude
diboĉas sange… fajrolude…
Hororo de l’ piromanio,
ve!, flagras nun en Vjetnamio.

Kun fajro ludi – malprudente;
la ardaj sparkoj krozas vente…
Primoke la armilan baron
per ili flugas trans la maron
por nestofara venĝa flirto
mortvoke ruĝe – fajrobirdo…
Je ĝia kriĉ’ ekflagros flamo,
ĉe vi cindrigos la Malamo,
karbiĝos viaj luksaj hejmoj,
verŝiĝos sang’ el frataj vejnoj,
la eksportita incendio
revenos, ve! – el Vjetnamio.

Sinmistifo ŝajnas blinde kredi,
ke valoro nula povas pledi
en prestiĝa pozo vanto-toga
por la “nenifaro” celmensoga.
Post bombasto, eĉ se tre impona,
sin li sentas – griza pup’ ĉifona,
brilaspira grizo stupinterna,
kiu indas jam por tombo verma,
ĉar turmentas lin en horo kriza,
ke li estas griza… griza… griza.

Eĉ spontana rido, sprita blago
dronas en sufoka griz’ de l’ tago,
en spegulo regrimacas grizo,
en klubejo regas griza frizo,
eĉ virinoj sin en grizon vestas,
en etoso griza tede festas,
jam mortintojn devas li envii,
grizan finon senti, sed ne scii
kaj riproĉi sin en horo kriza,
ke li estas griza… griza… griza.

ke vi ne estas László, sed ALBERTO.
Bonŝance vi, konata de la poŝto,
ja estas fama “Andor-strata Moŝto”,
al kiu po cent la leteroj ondas,
(El tiu strato nur vi korespondas
kun tuta mondo por la celo nobla,
ke “klublibraro” kresku jam centobla.)
feliĉe tial mia skrib’ vin trovis
en “ermiteco” eĉ konsoli povis.

ALBERTO kara,

ke mi pagane ŝanĝis la – baptnomon,
sed pretas mi eĉ ĵure priatesti,
sur via kap’ la “akvon” lasis resti,
ke la harar’ mirakle kresku are
kaj vi ne perdu tufojn ĉiujare.

Do vi retiris vin nun en ĝardenon,
al kies kreo vi dediĉas penon
kaj kies cent herbaĵojn eĉ laŭnome
latine konas, vartas agronome.
Vi sidas nun en kvadratmetra budo,
de vi farita. Vin turmentas dubo
pri la vaneco de l’ batalo aĉa,
kiam pro aĝo iĝas malkuraĝa
en ni la viro, iam eĉ aŭdaca.
Respondon nun per la rigardo laca
postulas vi de tiu “Sfinkso” muta,
kiun vi skulptis el rokpeco kruda,
portita hejmen el montaro fora
por distro de artamo kreovola.

Kiom vi ŝvitis! Jen nun vin ĝi ŝokas.
Junecajn revojn ŝajne ĝi primokas.
Al ĝi vi regrimacu! Sciu bone,
ke “sfinksojn” skulpti vere estas home
ke same ĉiuj ni fantomojn kreas,
por ili vivas, luktas kaj pereas…
Ĉe vi la rok’, ĉe mi papero, inko
priridas sfinkso celon sen atingo.
Ne traktu ni tro drame! Eble kaŭzo
de via retiriĝo estas – paŭzo,
dum kiu viro en ni hunde jelpas,
ĉar la praktikon teori’ ne helpas.
Ĉi retiriĝon eble mi komprenas:
“sanktulo iĝi Don Juano” penas,
rezigni pie pri l’ monduma spito,
kiam muelas ostojn jam – artrito,
kiam volonte kikerikus nervo,
sed voĉon ne plu havas por la servo.
Jes, pento sekvas, kiam amkapablo
jam estas posedaĵo de l’ diablo.
Dolore, ke por foje-foje kisi
ni devas jam tre ruze – kompromisi
kaj nin turmentas, ve!, nur senkonsole,
ke iam ni saltadis kapriole
sur kamp’ de l’ AMO, kien logis ardo,
proponis sin varie – rozo, kardo;
kiam ne pensis ni pri tempopaso,
ĉar gravis pli la kiso ol la kaso;
serĉante koran veron, ne nur varon
atingi ŝin ni uzis – ŝnurŝtuparon;
rehavi la edenon, sed sen krizo,
anstataŭ la perdita paradizo
eĉ kelofundon emis ni profiti
por ŝian virgon – ne tro kompromiti…
– – – – – – – – – – –
– – – – – – – – – – –
La senskrupula bela tempo pasis
kaj damnan sobron, vanan penton lasis,
sopiro dorna vundas nin sen senco:
aĥ, kial ne plu eblas – rekomenco!
– – – – – – – – – – –
Ĉi vantajn revojn pelu for! Ripozu!
Dum altrudita ermiteco pozu,
imagu vin saĝulo pace pia,
jam rezigninta pri la mondo fia
aŭ neglektante ĉiun vanan vanton
cinike ludu la – nenifaranton!
Inspiru vin la “cerbsterkanta” paco
en via groto, kara “erinaco”!
– – – – – – – – – – –
La “umbilik-observo” portu frukton:
unue – sanon, due – artprodukton,
la pulmoj ree june harmoniku
kaj via sprito en la verk’ efiku,
forŝvebu fine via – monddoloro,
en via poŝo ĉesu – mondoloro!
– – – – – – – – – – –
Ĉi bondezirojn havu nun responde,
salutu la edzinon tuj renkonte.
Por venke ŝanĝi pezajn cirkonstancojn
al vi la Providenco donu ŝancojn,
ke vin jam sana, freŝa vidu agi
kun “paĉja” amikec’ – Julio Baghy.

Kaj tamen sur soleca voj’
por AMO indas larmokosto;
kreitaj estas ni por ĜOJ’…
Dum ardas sun’ forestas frosto;
al koroj varma ond’ inundas,
nin superverŝas la PROMES’
kaj en dorloto BON’ abundas.
Ĝi forgesigas nin pri l’ prez’…

Forgeso dolĉa pri l’ DOLOR’,
pri taga proz’ eĉ efemere
konsolo estas: difavor’
por HOMO triste sola tere.
Rifuzi ĝin per fuĝo pruda,
kiam obsedas nin la sent’,
tre vanas… Sekvos pento truda
pro preterlaso de l’ MOMENT’.

Atomvekitaj uraganoj muĝas
sub tero, super maro, en Saharo;
potencavida malprudento juĝas
pri Vivo kaj Pereo de l’ HOMARO;
hibrido de l’ Ĉielo kaj Infero
sur homa digno tretas, ĝin frakasas;
el fungoformaj nuboj super Tero
la vivkripliga suko pluve falas.

Jen tion vi, virinoj, akre sentas;
en vi vigilas la – patrin’ eterna.
Ŝi igis veni vin, ĉar Ŝin turmentas
konjekto pri l’ milito viveksterma.
La sortsameco kaj ribelo rajta
kunforĝu vin, virinoj, en batalo!
Ne gravas diferencoj rasa, trajta;
nun gravas sole – homa solidaro!

Al solidaro homa, senarmila
la vivoĝoj’ radios BELON, BONON;
en kunlaboro VIVO iĝos brila,
moralo nova levos supren – HOMON.
Do, for armilojn! For la atombombon!
Ni frate volas vivi sen minaco,
ne krei plu el filoj hekatombon,
sed kune verki – ĈARTON de l’ MONDPACO.

Klopodis ni, ke vi, gastara rondo,
kiel ĉe propra frat’ hejmece fartu,
dum via resto servu vin volonto
kaj simpati’ sincera gvidu, vartu!
Ni nur deziras, ke okulojn, koron
malfermu vi por vidi nin, kompreni,
ke ni oferas tempon kaj laboron
por releviĝi, nin mem suvereni.
La bildojn kaj impreson kun vi portu
kiel ĝermantan semon pri la Vero
kaj hejme simple, juste vi raportu:
Mi vidis landon en prosper’, libero,
kie militaj ruboj iam altis,
viciĝas nun palaco post palaco
kaj kie jaroj eĉ jardekojn saltis,
nun rekonstruo celas: ESTU PACO!

Vi min akceptis kaj regalis feste,
eĉ frate, kvankam min neniam vidis.
Sur tablo sin proponis tre modeste
por mi frandaĵoj, kiuj vi dividis:
jen ruĝa frajo, bruna sekalpano,
jen poligono, barĉo, salmo, flano,
de vi donitaj kun prizorga amo.

Rigardo mia tien reen glitis
je karaj rememoroj nun malsata
kaj kvankam vin neniam mi vizitis,
aĥ, hejmo via ŝajnis jam konata.
Sereno regis min, korfunda danko
ĝis… min dolore frapis grava manko:
la samovaro ĉe l’ mastrina flanko.

Jes, mankis ĝia dolĉmuzika zumo,
la koron inspiranta lule mole
kaj tube mankis sparkofajra lumo,
brulanta palpebrume, sed konsole…
tekruĉo supre, flanke eta krano,
sur ĝi mastrine gracigesta mano…
kristala glaso sube: la stakano.

“Memoro pri la rusa samovaro
sopiron mian dum jardekoj vartis.
Ĉe zum’ muzika ruso kaj hungaro
en larmaj sentoj iam frate ardis…
La hejman tablon ĝi juvele vestas,
ĝin havi estus inde dum ni festas…
La rusa samovar’ kial forestas?”

Blankhara frato, vi rezigne gestis,
rigardo via plendis al demando:
“Ni ne plu havas ĝin kaj kio estis,
formortis jam delonge en la lando.
Sur ruboj rustas rusa samovaro,
valoron perdas pli post ĉiu jaro,
antikva iĝis, modpasinta varo.”

“Remetu ĝin el ruboj sur la tablon!
Purigu ĝian kupron ore brila,
ke ĝi denove flustru fablon,
inspiru per susura zum’ babila!
Ĝi estis poezio, eĉ simbolo.
Ribele bruis la bobela bolo
pri revoj, peza sorto de l’ popolo.

Ne nur kaldron’ ĝi estis por vaporo,
sed multe pli: fajrujo familia,
ĉe kiu sin varmigis rusa koro
dum tiraneca frosto siberia.
La plebo, subpremata de la caroj,
dum jungis juge sin al ŝipoj, ĉaroj,
libere pensis nur – ĉe samovaroj.

Ĝin surtabligu kun honora deco;
ĝi zumu fable en epoko nova,
celanta jam al kosma senlimeco,
pri la komenco sanga, sed vojtrova…
La rusaj nepoj ĝin dorloti lernu,
instruon ĝian en la koron fermu;
en rusa hejm’ la samovar’ eternu!”

“Al niaj nepoj ĝi nenion diras.
(Ve, venkis ĝin bolpot’ elektra varo.)
Ĝi ne plu fablas, sonĝojn ne alspiras…
Sur ruboj rustas rusa samovaro…”
“Jes, mi komprenas jam… La Tempo murdas,
la pasinteco mortis, Vivo surdas
por peto… Ĝi funebran marŝon gurdas.

La retrotira fort’ de l’ Tradicio
katenus Homon, nun al Spac’ strebantan;
la maljunula cerba anemio
ftizigus jam obstinon junan, sanktan…
En ĉio nova vidas ĝi ĥimeron,
en kosma flugo sentas la danĝeron:
Ĉielon gajne Homo perdos – Teron.

Nu, eble tial min dolore tuŝas
la vido de l’ kruela tempokrimo,
ke forgesite morne mute kuŝas
la brilo blindiĝanta pro patino.
Kiel fantomoj nun maljuna paro
lamente larmas: ruso kaj hungaro…
Sur ruboj rustas rusa samovaro…”

vi staras nun ĉe mejloŝtona dato,
signanta tempdistancon sepdekjaran.
Verŝajne penson havas vi amaran,
somerfunebron eĉ dum tag’ aŭtuna
pro la entomba juna ardo suna.
Por peli for la mornon de ĉi penso
jen venas al vi jubilanta denso
de geamikoj el la mondo tuta
solene festi vin per am’ saluta.
Akceptu kore kion ĝi esprimas
sen elokvento, sed kun ĝojaklamo:
“Ni vin admiras, amas kaj estimas;
majstradu, longe vivu plu en sano!”

Per ardo de poet’ vi arton forĝis,
magie al la versoj rimojn sorĉis
kaj ravis per la lert’ en pensoplekto,
instruis nin pri formoj de l’ Perfekto
kaj kultivante la literaturon
vi sola kreis mem – literan turon,
en kies labirinto ĉiu niĉo
admiron vekas per la pompa riĉo
de cent poetoj, mil poemoj eble.
Ĉiujn vi plantis zorge artofebre
en ĉastan humon de beletro nova
por montri nian lingvon – esprimpova.
Baudelaire-volumo, Madách, Heine, Dante
per vi por Esperanto nun pledante
aperis sur la mondforum’ aktivi,
ke nia poezio rajtas vivi
kaj servi al homaro, al la paco,
beligi kunan vivon sen minaco.

Ĉi gloran vicon sekvas eĉ amaso
babela de poetoj sur Parnaso:
ekde sumiroj, grekoj kaj egiptoj –
jarmilajn versojn el mucidaj kriptoj
per majstra arto vi al Nuno ligas,
subsune praepokon revivigas
kaj trenas nin, la atomtempan homon,
tra l’ hinda, persa, ĉina artoj – Romon;
de tie ni tra l’ poezi’ moderna
ravitaj jam de Belo, la eterna;
kun vi vagadas sur florkampo bunta…
Blindigas nin parnasa pomp’ abunda.
Jen tiel volumiĝas la trezoro,
la nova verko: TUTMONDA SONORO.

Genio via SUR STREĈITA KORDO
varie per arpeĝo kaj akordo
al mortaj vortoj vibran vivon donas,
muziko ŝvebas, melodi’ resonas.
Verkaro via prave nun sugestas:
spiritgiganton nia rondo festas.
Ne povos mordi rusto tian liron,
la Tempopaso pruvos mian diron;
ĝi ore brilos en tutmonda famo.
Vi ĉiam restos viva, Kolomano!

Dum migrojaroj konsumiĝas vervo;
laciĝis ni en plumlancista servo,
sed tamen gustas tre agrable, ĝoje
diskute buŝventoli foje-foje,
remigri pense vojon kaj cerbumi,
kion pri “-ata, -ita” diras C. E. R. Bumy.
Nun ĉio pace pasas sen skandalo
kun “rusa” vino dum “fromaĝregalo”.
Ne ĉiam estis tiel!… Vid-al-vide
diskutis horojn ni sencede spite.
Mi flagre flamis, vi silente brulis;
vi argumentis, brue mi postulis,
la redaktejo eĉ alarme eĥis,
ĉi batalkrioj la najbarojn vekis
kaj ili kure venis vidi brulon
aŭ trovi jam kadavron kaj krimulon;
sed… ĉe malfermo de la pord’ ni ene
kolege kompromisis ĵus serene.

Nur gravedtempon estas mi pli aĝa,
sed estis pli sangvina, tre sovaĝa;
serene vi pli saĝa kaj modera.
Mi – sentimenta; vi – la priafera.
Sed kiel ajn la vortoj tondris, akris,
la HOMON mem neniam ni masakris.
La karakteroj montris ja kontraston:
ĉe vi – trankvilon; ĉe mi – bruan haston.
Vi erudite profesore agis;
aktore laŭbezone mi imagis
roladi pastro, arlekeno, lordo
en rekvizitoj de l’ teatra korbo.
Dum vi sekciis frazojn, sencojn sondis,
mi donkihote luktis, vagabondis,
ni ambaŭ tamen por “nia” AFERO
estis necesaj brikoj kaj mortero,
ĉar ambaŭ ni plenumis sanktan devon,
per propra sango nutris propran revon
kaj sciis ni pri unu la alia,
ke ardas en ni sama sent’ pasia,
ke ni ĉenitaj sklavoj al IDEO
jam kune migros, luktos ĝis pereo,
ĉar ĉe sama fajro ni varmiĝas,
kaj disipeme eĉ ni reĝe riĉas,
samvoje pelas nin al sama celo
kaj donas tutan vivon sen ŝancelo
por servi per la Belo por la Bono,
por estonteco, por la nova homo.
Ni sentis, kvankam sortoj nin disigis,
ni estas fratoj, nin destin’ kunligis.
Do prenu manon! Sentu, ke la kiso
ne estas “postdiskuta” kompromiso,
sed kora emocio, frata amo.

Feliĉe longe vivu, Kolomano!

“Eraris vi, tre kara,
nun plendas kora kri’:
distanco la barbara
al vi min ĉenas pli…”

Post printempo ampreluda
la ATENDO kun ni ĝermas,
vivovoje ĝi eternas,
nepeleble restas truda…
Timotreme jen patrino
ekde nia mov’ unua
sub la propra koro brua
palpas nin ĝis akuŝfino,
brakojn, mamojn ŝi etendas…
Ĉiam iu nin atendas.

Verve fide fajfe kante
jen sur vojoj labirintaj,
inter krutoj rife pintaj
nur al ŜAJNO nin ĉenante
ni por ŜANCO haste kuras
al senstikla rendevuo…
vantoserva intervjuo…
kie oni nin konkuras,
por batali, morti sendas…
Ĉiam iu nin atendas.

Eĉ post falĉilsvingo murda,
post reala tera VIVO
jam atendas nin FIKTIVO
kun tombisto muta, surda…
Dum zigzaga stulta krozo
al INFERO, PARADIZO
vagas ni por sankta vizo
en rigida pia pozo,
nin revoka plor’ priplendas..
Ĉiam iu reatendas.

De tiam pasis for pli ol mil jaroj,
kiam udmurtoj vivis kun hungaroj,
ĉevalon blankan sur altar’ oferis,
kontrakton intertriban sang’ sigelis,
kiam komunaj jurtoj nin subsune
stimulis lukti, ĉasi, festi kune,
kiam tra riĉaj stepoj de l’ pralando
samsone eĥis niaj vorto, kanto…

Unuon formis ĉiuj gentoj frataj
ĝis plage sekvis vivdecidoj fataj;
sur disajn vojojn la prauloj paŝis
kaj nin aparte sortoskurĝo draŝis…
Jarcentoj glutis gentajn rememorojn,
fremdigis historion, lingvon, morojn;
por pruvi prafratecon digne
al ni nur kelkaj vortoj restis signe…

Pranepoj de l’ praavoj tombtegitaj
tre brave, tempon kaj distancon spitaj,
per tiuj vortoŝtonoj faris vojon
por havi rerenkonton, fratan ĝojon
kaj per la kunlaboro spertoŝanĝa,
per art’ folklora, kune festaranĝa,
el sub tavolo polva de l’ Forgeso
fratecon revivigi per Progreso…

La spacan baron por parolo certe
jam venkis la tekniko sprite lerte;
nun el hungara valo de l’ Karpatoj
vin vokas voĉ’, udmurtaj foraj fratoj…
Kvankam ne tribajn vortojn mi parolas,
la lingvo tamen frate ligi volas;
ĝi sole indas al ni ĉe l’ renkonto:
komprenon, pacon servas ĝi en mondo.

Jen tiel, fratoj kaj fratinoj foraj,
trovinte vojon por la pensoj koraj
mi ne plu devas muti aŭ balbuti,
kiam min igas sento vin saluti;
sufiĉas montri simple, ke korfunde
radias al vi frata am’ abunde
kaj erupcias krie la jubilo:
“Ni trovis nin post paso de jarmilo!”

Jes, sortoj diferencas, sed ni vidas,
al ĉiu sama sunradio ridas
kaj pruvas la postvintra reviviĝo:
en varmo ĝermas, pompas vivoriĉo…
Do nin obsedu la inspira vero,
ke tiu rajtas vivi nur sur Tero,
kiu al la eterna leĝ’ obeas,
komprenon serĉe amas, helpas, kreas…

Spitante mejlomilojn, lingvan baron,
udmurta frato, amu la hungaron;
kvankam ne havas ni plu kunan jurton,
hungaro, amu la udmurton!
Per nobla peno faru ligon novan,
por ni kaj por najbaroj kreopovan,
demonstre pruvu kune al homaro
kiel konstruas pacon – frata paro.

Karakterize la frizuro
senskaptan ekzotikon kronas,
al la sinteno de l’ figuro
karesprovokan ĉarmon donas
la elokventa muto rava…
Sub la oblikvaj brovoj ride
okuloj migdalformaj nestas,
la trajtoj mole senrigide
pri dolĉo kora manifestas
montrante ĝin tre dignohava…

La gastoj antaŭ ol foriras
ĝin observante ĉiuparte
kun komplimentoj priadmiras:
“Ah, tiel noble, tiel arte
detalojn krei nur japanoj povas!”
Jes, tiel tempoĉene fiksi
sintenon, geston en objekto
kaj dignon kun petolo miksi
kortuŝe rava en perfekto,
ke en rigido Viv’ sin movas

Ne arta belo min kortuŝis
ĉe la alven’ de tiu pupo;
se ĝi malbelus, ĉar ĝin fuŝis
mallerto dum la art-okupo,
por mi ĝi tamen restus kara…
Tra maroj, eble ŝtormpelate
ĝi venis pruvi kaj heroldi,
ke oni min memoras frate
pro l’ sentsemado sen rikolti
en homa mondo sentavara…

Senviva pupo, cin mi ŝatas,
ĵaluze gardas sub nilono,
ĉar kvankam en ci kor’ ne batas,
vivantajn korojn sub kimono
prezentas ci por min konsoli.
Responde al la fora ardo
akceptu dankon kaj estimon
en hejmo de maljuna bardo
havante cian pupdestinon:
fratecon homan plu simboli.

Knabina rondo kisamema
kun ĉasta ĉarmo sen pudor’
post riska ludo, flirt’ edena
facile tuj min lasis for…
sed min, al kiu koro ligis
per sopirĉena manoten’,
eĉ dum jardekoj Viv’ disigis:
Moral’ filistra, ĵurkaten’.
Nun vi, emindaj – mortaj, vivaj
jam pasis for ĝojdona bunto,
nin signas grizo, sulka frunto
ni restis, ve, ĉe l’ font’ soifaj…
Do verŝu vinon ĝis glasrando!
Vaniĝis am’, korvarta kanto;
postrestos nur en Vivteatro:
senvivaj sentoj en vortkadro.

Amikoj, kamaradoj karaj,
kun grizo, kalvo kaj senil’,
se donas sin okazoj raraj,
ridinda ŝajnas nia stil’:
papage ni sensence klaĉas,
kun poz’ troigas pri l’ merit’,
paseon “gloran” ni remaĉas,
junule blufas eĉ pri l’ lit’,
sed fakte ni suferas aĉe
kaj ĉiun “li”-n pro “ŝi” envias,
en ni senvoĉa koko krias
pri propra rubo: ho, domaĝe!
Do versu vinon ĝis glasrando!
Nuligas rango, pozo, vanto;
postrestos nur en Vivteatro:
malplen’ perfekta eĉ sen kadro.