Ekzilo kaj Azilo

dormu en trankvilo;
sub kovrilo
miozota

dormu kara, mia filo!

Mi vivis longe en ekzilo
de la mizero kaj doloroj,
poste mi trafis – ne al brilo,
sed, jam rompite, al azilo.
Min premas al la ter’ la horoj
sed alten levas rememoroj.

Ho rememoro, rememoro,
vi estas nur falsita oro.
Sed – kio ver’ kaj kio falso?
La tuto estas granda farso.

Al homoj tute vane sonus
lamentoj de la malespero,
ilin ne tuŝas, eĉ repuŝas
la mornaj markoj de l’ mizero.

Do jam la homojn mi evitas
kaj vagas en la vastajn forojn,
ke tie mi, la ekzilito,
renkontu ekzilitajn florojn.

Ĉe la petrola lampobrilo
balancis min por dorm-allog’
patrino mia en lulilo;
lulilo mia estis trog’.

Kaj ŝi kantetis pri feino
tre favorema al la pet’;
ŝi venos sonĝe kun la lino
de donacota ĉemizet’.

Eĉ nun rezumas la naivo
de la dormiga melodi’,
kaj akompanos min tra l’ vivo,
tra l’ granda tragikomedi’.

Sed, mister’ intima, tie zumis
la arbar’ fabelojn al la knab’,
kaj la kampojn timian’ parfumis,
loĝis papilio kaj skarab’.

Mond’ malvasta, sed sen elĉerpeblo:
fola kapro, serioza bov’,
formikujo, frambo inter vepro –
ĉiutage ia nova trov’.

Ĉio ravis min, eĉ la kabano
por mi estis de alloga bel’:
tie min ja vartis panja mano,
kaj enlulis panjo per fabel’.

La dezir’ jam estis plenumiĝo
kaj mi eĉ ne sciis pri l’ esper’,
jes, ĉar al mi estis jam feliĉo
gapi al la stelo de vesper’.

Tiel vivis mi en mondo paca,
nur pri tio miris sen kompren’,
kial sur vizaĝ’ de l’ patro laca
tiom oftas muta malseren’.

Lulkantis al mi la martelo
kelkfoje ĝis la kokerik’,
min al gajritmaj sorĉaj sonĝoj
enlulis la martel-muzik’.

Sed kiam venis la mateno,
oftege montris amariĝ’
sur la vizaĝo de la patro
pri premaj zorgoj de malriĉ’.

Kaj en la marteltakto tiam
ne estis malpli la rapid’,
sed en ĝi tamen sonis surde
la plena perdo de la fid’.

La martelfrapoj bruis, kvazaŭ
ni estus en funebra dom’,
kaj tie en la nigran ĉerkon
la najlojn batus nigra hom’.

Jen mia heredaĵ’: memoro
pri la duobla patra verk’:
pri martelkant’ por serenado,
pri martelkanto super ĉerk’.

La papilioj flugis flirte
de la siring’ al la verbeno,
la vespojn rifuzadis virte
lilioj, logis la jasmeno.

Defiis miozotoj ride
konkuri la ĉiellazuron,
diantoj miris ĝuavide
violon, ties ĉastan puron.

Miraklojn ĉi ĝarden’ entenis,
burĝonjuvelojn, tutajn arojn,
sed kiam la patrin’ envenis,
mi vidis sole ŝiajn harojn.

Kaj ne flustris
al mi kamp-floret’,
nek la zumo de l’ zefiro,
ke ekzistas kor-sekret’
pri fea sonĝbildo,
ekzistas korsopiro.

Nun mi miris,
ke klariĝas vid’,
kaj la scio plej fascina
min plenigis per ekscit’:
mi treme rimarkis,
ke vivas Katerina.

Kaj post tiu
glora sunsubir’
mi la floro-flustron konis
kaj la senton de l’ sopir’:
en sonĝoj tronis
reĝine Katerina.

Kaj kronon mi de l’ floroj plektis,
poste disŝutis ĝin mallige.
Ia frenezo min infektis
korpreme, tamen feliĉige.

Mi hejmeniris inter revoj,
riproĉe panjo min rigardis
pro malobserv’ de miaj devoj,
ke miaj vangoj honte ardis.

Sed mi ne povis pensi saĝe,
kaj kiam la vespero stelis,
mi fartis hejme kiel kaĝe,
de tie ree min elŝtelis.

Mi iris kaŝe inter kanoj,
glitante kiel la fantomo,
ĉe muzik-akompan’ de ranoj,
al eta dom’, al ŝia domo.

La eta domo brilis blanke:
arĝentis ĝin la luno plena;
mi staris tie, domoflanke,
kaj ŝin imagis surkusena.

Kaj mi postenis ĉe l’ fenestro
kiel gardanto de trezoro,
freneze sonis ran-orkestro,
freneze batis mia koro.

Ekkriis koko, ekpurpuris
la horizonto mateniĝa,
kiam mi ŝtele hejmenkuris,
fantom’ freneza kaj feliĉa.

kaj ĉiun laborkomencanton

Ensorĉis la pompo matena

levadis branĉaro sukplena

Nebulo de sonĝoj aŭroraj

ŝvebadis de l’ domoj koloraj

Al lipoj de homoj zorgplenaj,

la sunaj radioj matenaj

En longa aleo mi iris

per sorĉa lazuro nin tiris

Kaj venis ankoraŭ aro

por ŝvite labori sur maro

Tre certe nin io perfidis

ĉar ili petole alridis,

de l’ vilaĝo fora
al la kampo flora:

Trile, trile, trile,
flirte kaj facile
en la brilo hela
de la blu’ ĉiela,
kun la sorĉa voĉ’ ekzalta
flugas al la alto alta
por vivlaŭdo

de la kampo flora
al la suno glora:

Vi

La horizont’ allogas de sur monto,

Por trink’ allogas riveret’ sub ponto,

De ŝtormo ekstera, de ŝtormo interna
azilon ni serĉis en interkisiĝo,
en buŝinterpremo, brakumo plej ferma.
La vento veadis: disiĝo, disiĝo.

Min pelas, forpelas la lukt’ por moneroj.
Reveni, revidi, rekisi – malcerte.
Du orfaj, malsekaj de pluvo paseroj,
tremante de frido, ĉirpetis inerte.

Dumtage: ŝvito, vana ago;
kun nova tago nova plago.

Jen ree mortis viv-espero,
mi sidas stulte en vespero.

Birdeto orfa sidas silenteme,
ĝin ĉirkaŭflirtas la folioj treme.

Junul’ soleca kapokline staras,
lin vento pretersiblas, branĉoj knaras,

Sur arboj la folioj flave palas,
kaj unu post alia flirte falas.

Ĉi bild’ re- kaj revenas
de jaroj mil kaj mil:
la homoj ĉiam emas
revadi ĉe lunbril’.

Revadi pri la bono,
futuro kaj feliĉ’
plej bone scias homo
vivanta en malriĉ’.

Sed ĉiam mi malfruas, vane
pro kur’ min ŝvito lavas,
se dio tiel larĝamane
malŝparan emon havas.

Sub la selo

Mi sentas min kaduka ĉevalaĉo
sub selo de la Zorgo-diktator’;
piedoj miaj treme ŝanceliĝas
sub grasa pezo de ĉi grandsinjor’.

La diktatoro dignas sur la dorso,
mi stumblas, stumblas kun pendanta kap’.
Ho, kial li ne batas kapon mian
por plivigliga aŭ mortiga frap’?

Sed li trankvile sidas en la selo,
ne ĝenas lin la stumbla malrapid’,
nur lian egan grasan ventron skuas,
mi sentas, la malica kaŝa rid’.

la uraganon:

Armilojn la Ordo havas,
la rajdpolicanoj glavas.

spitanta ĉanon:

Malantaŭ ŝutraj fenestroj
kaŝiĝas morne la estroj

en la ĉampanon:

En prema nigra nokta horo
subite ravas min la gloro
de femiraklaj sonĝ-inspiroj
indaj je sango de martiroj.
Magia sunobril’ aperas,
kaj ree, ree mi esperas.

En prema nigra nokta horo
mortspite ŝvelas mia koro,
dum sankta fajro flamojn svingas,
lumitajn suprojn mi atingas:
atendas mi en vest-ĉifonoj
la Majon de la milionoj!

Se Oro ŝtelas vian sangon,
velkigas pala vian vangon,
ĉe via mano estu kreto,
kaj notu por la pag’, proleto!

Kaj se la horo per signalo
alarmas voke al batalo,
do, kison al la virineto,
kaj luktu ĝis la venk’, proleto!

Haltu, haltu en aero
kaj aŭskultu min, hirund’!
Jen parolas sur la tero
filo de ĉi griza grund’.

Se printempe vi revenos,
kantu pri la mar-senlim’,
vian kanton mi komprenos,
kaj ekflugos la anim’.

Flugos en ĉiel’ senbara
post deskuo de katen’,
flugos for de l’ ter’ barbara
al la suno de maten’.

Esperflamoj en mi brulos,
kaj sen limo kaj sen temp’
min per sankta trompo lulos
la mensogo de l’ printemp’.

Mi anoncas por la buŝoj
dolĉan kison, ridon,
por la koroj renaskitan
amon kaj konfidon.

La animon mi dissendas
per la vento mola,
kaj, dum ĉio ridas, kisas,
mi forvelkas sola,
devas morti sola.

Mi amas labortage ĉiujn
de peno kaloplenajn manojn,
dimanĉe ĉirkaŭ la preĝejo
kraĉantajn krudajn kamparanojn.

Mi amas la ĉifonajn bubojn,
se ili dance formas rondon,
ĉar ankaŭ mi el dom’ vilaĝa
ekploris en ĉi putran mondon.

La sukoŝvela trunko, silka verdo
ja gustas bone al la bovogregoj.
La herboj luliĝantaj sen averto
maĉite malaperas en ventregoj.

«Malsaĝaj herboj», diras nun la kardo
restanta sur ruinoj de l’ razeno.
«Jen, mi prudente zorgis pri singardo».
Sed venas… kaj ĝin manĝas la azeno.

«Malsaĝa kardo! Kontraŭ la potenco
vin ne defendas iom pika korpo!
Necesas menslaboro kaj scienco!»
Sentencas heleboro kaj eŭforbo.

Migrobirdo, vin sen baro,
sen kateno kaj sen jug’
tra kamparo, tra arbaro
portas la facila flug’.
Min mizer’ al tero ligas,
mi ĝin portas kun humil’,
ĉar se ne, min trankviligas
la survango aŭ pafil’.

Migrobirdo, mi volonte
mem forflugus al la urb’.
Laŭ la diroj malpli honte
tie regas la uzurp’.
Tie fratoj solidare
staras en komuna gard’,
almilitas jarpostjare
venkojn kun batala hard’.

Migrobirdo, mi nur pense
flugas. Kiel ŝarĝobest’
mi vegetos pacience
en ĉi polva-kota nest’.
Ĉu la urbaj fratoj helpos
lukti, venki en la lukt’?
Ho, ĝis tiam min elĉerpos
kruda pen’ sen propra frukt’.

Kiam la klingo de falĉil’ ektintas
rande de ora ocean’ da greno,
pen’ dentgrinciga por mi ŝanĝas
la benon je malbeno.

Rifuĝi nur la Moŝta Mono povas
al bordoj de la freŝo-spira maro.
Mi trenas ŝarĝon kiel en la
dezert’ la dromedaro.

Mi trenas ŝarĝon, besto tolerema,
nur foje, se mi estas mistraktata,
ekbolas en mi por momento
sango de lup’ malsata.

Ne timu, la falĉilon rektigitan
ne kaptos mi en tia hor’ ekscita
por puŝi ĝin en iun moŝtan:
mi estas ja dresita!

«Flanken, flanken, he, kampuloj,
aĉaj vermoj de terbuloj!»
Tiajn vortojn li alĵetas,
knabon vipe li pinĉetas.

«Jen do, Joĉjo, tiu inda
kampulido moŝtiĝinta!
Li diable al si plaĉas!»
Diras kamparan’ kaj kraĉas.

Peza ripozo

Sur polvaj stratoj antaŭ domoj
gemaljunuloj mute sidis,
silentis polv’, silentis homoj,
la tempo en silento glitis.

La nuboj naĝis super ili
kiel flugilaj zorgoj mornaj;
ho, iomete ektrankvili
post la faritaj vojoj dornaj.

Malgrase ili penis, grasis
alia – jen la vivrezulto.
Tiel do viv’ ilia pasis;
bone, ke restas jam nemulto.

Kuregas jam la tempo velkbrune tra l’ kamparoj,
de ĝia vent’ hirtiĝas al mi la grizaj haroj…
Juneco mia, diru, dum rad’ sin rule movas,
vetkuri kun la tempo, ho, kial vi ne povas?

Mi serĉas la junulon tromemfidan,
kiu en koro kaŝis flaman senton,
printempe ardis amon fulmrapidan
kaj vintre moke ridis la frostventon.

Mi serĉas viron, kiu kante ŝvitis,
tirante jugon sur la vojo dura,
kaj kies firma fido ĉion spitis
en la atendo de la Maj’ futura.

Neniu…! Sed jen ulo kun rezignoj
rigardas min kaj palas liaj lipoj,
la sulkoj sur la frunto kiel signoj
restis post batoj de la sortovipoj.

For, for de mi ĉi fremdan vizaĝaĉon,
mi ne akceptas ĝin kun tiaj ecoj…!
Mi volas novan forton kaj kuraĝon!
Spegulo, mi vin rompos je mil pecoj!

Sed en tag’ de Majo
anĝelo venis, frida,
velkis de li gajo,
frostiĝis buŝo rida.

Vintris ter’, ĉielo.
Kaj pri l’ dolor’ pasia
ridis la anĝelo
kun sia kor’ glacia.

super la kovrilo
de lulilo
miozota

Dormu, filo, eta filo.

Pro la dolorsvarmo
morda en la kor’
la patrina larmo
inter skua plor’
dense fala

miozot-kovrilo
de lulilo
poreterna,

Dormu, filo, blonda filo.

Vundo sen cikatro
sangas en la kor’,
jen mi, via patro
staras jam de hor’
vivolace,

apud la lulilo
kun kovrilo
miozota

Dormu, filo, mia filo.

Jam pli bone por vi
en la prasilent’
plu eterne dormi
pace, sen turment’,
sen malsato,

en la tomblulilo,
en trankvilo,
sub la floroj,

Dormu, kara, mia filo.

Dormu, dormu, mia
eta blonda fil’,
sonĝu, sonĝu pri la
orfa pilkludil’.
En mistera

dormu en trankvilo
sub kovrilo
miozota,

dormu, kara, mia filo.

Sed povas esti, ke transoceane
batalojn trafos vi denove,
ni bone scias ja, ke via brako
la glavon svingas facilmove,
se temas piki naciismon
aŭ la inside skerman skismon.

Vi estis batalant’ unuavica,
ja vi ekbatis la tamburon,
alarmis, levis la standardon,
ekmarŝis, kaj en vian spuron
sub la standardo multaj centoj
ariĝis fide en taĉmentoj.

Vi, laŭ spirito Zamenhofa,
batalis kun la neŭtralistoj,
kun la strabema kaj rabema
nacimistiko de l’ filistroj,
kaj kun mensogoj, trompoj, ŝteloj
de manĝegemaj makjaveloj.

Kaj vi rezistis venke, malgraŭ krudo
de la atako malamika,
la sieĝdifektita fortikaĵo
fariĝis nun eĉ pli fortika,
vi povas lasi ĝin al manoj
defendaj de l’ fidelaj anoj.

Vi iras, kiel granda militestro
post venk’ foriras trankvilkore
kaj ĝoje. Ho, ĉu ĝoje? Tamen, eble
iom amare kaj dolore,
kun malgraŭvenka desaponto.
Feliĉon, kara forironto!

Vi iras for tra akvoj, montoj, valoj,
vi estos mondvagulo sola,
amikoj viaj estos nur la ventoj,
la birdoj, la natur’ konsola,
kaj vokos vin la vastaj foroj
per ĉiam novaj florodoroj.

Se en arbaro zuma vi ripozos
apud babila rivereto,
kaj orfa birdo super via kapo
flugos en laca malkvieto,
timante homan persekuton,
akceptu de ĝi mian korsaluton.

Puras bluo senmakule,
abelzumoj psalmas nun,
kovras polvo vin angule,
kampofloroj ĉarmas nun.

kaj en la ĉielo de klara puro
omaĝis al suno en fru’ alaŭda

Nin varme luladis en sia sino
la kampa muziko. Ĉu vi memoras,

Inter la parfumo de floroj majaj

Ni kaptis la nunon sen celoj, planoj,
karesis nin vaga varmeta venteto

Sekretojn fabelis al ni tilioj,
ridante ni kuris en ros’ arĝenta

Ho Maj’! tiu Majo sunbrila, lasta

La zumoj, parfumoj, majaj koloroj
amĝermojn infane naivajn plantis

Vespere nin benis edena ĉarmo
de kiso unua; de fore trilis

Ve, mortis ĉi tempo. Jen ni ĉi tie

Post dekoj da jaroj mi vin revidas,
kaj pro sortobatoj sur vangoj viaj

Malĝojo vualas al vi la vidon,
la lukto por vivo sur via buŝo

Rigardu, nun estas denove Majo,

Nin ŝarĝas la vivo, kaj bruas urbo,
kaj dronas eĉ niaj memoroj belaj

Post dekoj da jaroj! Ĉu vi memoras?
Ni ludis ja kune… Sed ho… Nu, diru,

Se espero kaj obstino
en okuloj miaj ardas,
ŝi nur la horloĝ-montrilon
mute, splene fiksrigardas.
Ho, mi povus tutan mondon
per titana sku’ detrui,
por ankoraŭ unufoje
ŝian sunan ridon ĝui.

Ankaŭ en vendohaloj vi ĉeestas,
vizaĝo via palas post vendtablo.
Dum monon poŝoj de la ĉef’ digestas,
vi kun deviga klino kaj afablo
alportas por mi ŝtrumpojn kaj kravatojn
por kiuj mi ŝparadis ses monatojn.

Vin ĉie vidas mi en viv’ vandala.
Se por konsolo aĉa en kantinon
min pelas la amar’, kun vango pala
vi portas al mi la malbenan vinon,
kaj via rido kompatinde lamas.
Knabino palvizaĝa, mi vin amas.

Sed nubo nun ekkovris nigre
radiojn de via sun’,
kaj el riĉaĵoj ĉiuj, Majo,
donitaj de via jun’,
espero, gajo, kant’, aklamo,
perdiĝis la kolor’, la flamo,
en floroj ronĝa raŭp’ eknestis,
la sonĝo sola estis.

La sonĝo tamen ne perdiĝis,
ne estas fort’ kaj potenc’,
nek nigra mur’, nek paragrafo,
nek leĝo, nek atenc’,
kiu la sonĝon povus ligi:
ĝi spitas, vivas por vivigi!
Kaj mi en mia kormalgajo
sonĝas pri brila Majo.

Tamen, mi amas la malpuron,
ĉar kaŝas ĝi la homan vundon,
malpuran homon hom’ ne zorgas
pli ol la vagan hundon.

Ne duŝu do plu min, pluvego,
se pli da povo vi ne havas,
ja tiun polvon eĉ malforta
knabino de mi lavas.

Vi nur imitas uraganon,
fi, neniaĵo akvokraĉa,
vi vane lavas for la polvon,
se restas la pli aĉa.

For vin, kaj venu kataklismo!
Ĝi faru la teruran draŝon:
forlavu kun la polv’ mizeron,
la ĉefan malpuraĵon!

Nenie estas rifuĝloko,
arbusto aŭ ŝirmanta tru’,
mi jam anhelas ĝis sufoko,
en la oreloj surdas bru’.

Antaŭe, poste kaj jam meze
minacas la eksterma fort’,
kiel do savi min sukcese
el ungoj de la nepra mort’?

Mi transformiĝos birdo kanta
kaj flugos al la alta sfer’,
de tie kantos, triumfanta,
la kanton de la homliber’.

L’ esperojn, kiujn mi dum la junaĝo
en bed’ de mia koro flegis,
ve, ŝiris kaj kirlegis
kaj je tiela velka balaaĵo
aglomeradis la vivŝtormoj.
En kor’ jam restis sole dornoj.

En tia tago, kiam arboj ĝemas
de tristo vintroantaŭsenta,
la homo malprudenta
suspire la bilancon fari emas
pri la aktivo kaj pasivo
de la somero kaj de l’ vivo.

Ni vidu do! Min la Ideo gvidis
al horizonto grandpromesa,
kaj mi en sinforgesa
entuziasmo klopodante fidis
je la konkordo de l’ homaro
per mondproleta solidaro.

Ne mortis tiu fido de l’ revulo
sed post la penoj la rezulto
ja estas tre malmulto,
aŭ, se paroli pli sincere, nulo
krom la laciĝo kaj la truoj
oscedaj plande de la ŝuoj.

Jes, al revland’ la vojo tro malglatas.
Ne sendanĝera aventuro
la serĉo de l’ futuro!
Jen kial mi ne enviinde statas.
Feliĉe, ke l’ polic’ min servas
kaj kvazaŭ reĝon min observas.

Futuro, ho futuro! Ĝi silentas
obstine, al mi ne respondas.
Sole la vento ondas
fajfante ĉe l’ fenestro, kaj mi sentas
la mokan tonon de l’ vent-kanto:
«Ho, kompatinda sopiranto!»

Kien do mi sopiras, kompatinda?
Al malproksimoj, malproksimoj
trans la fermantaj limoj,
ĉi kradoj de karcero mia blinda!
Ho – vin ĉe tiu vojirado
renkonti, kara kamarado!

Ne eblas tio! Kvankam kiel bone
ja estus post la manopremo
pri ia tikla temo
ideojn kun vi ŝanĝi plej persone,
libere pensi kaj diskuti,
ne, kiel nun, flankume muti.

Salutojn al vi, kaj sukceson belan
kaj al vi mem kaj al la kara
afero proletara!
Memoru min, ribelan kaj subpelan,
ĉar en la Romanelli-strato
aŭtunas, jam aŭtunas, frato.

Kaj ŝajnas, ke la neĝo tute
jam kovras ankaŭ min, falinton.
La sonĝoj en mi mortis. Mute
mi dormas senprintempan vintron.

La «malgermanan» lingvon kondamnis je sufoko
la estro de l’ dresistoj de l’ rasmenaĝerio,
kaj en la Universo ne estos por ĝi loko
dum la kvardek mil jaroj de l’ Tria Imperio.

Kial al sklavpopoloj internacia lingvo?
La granda Valhalestro al ili eĉ forstrekos
ilian propran lingvon per ĉiopova fingro.
Sufiĉos al la sklavoj, se ili beste blekos.

Nu jes, Eŭropo estas grandparte ergastulo,
kie popoloj ĝemas en sklava laborado.
Sed kiel longe? Al la sangmana fantastulo
averton sur la verton ĵus donis Stalingrado.

Armeon lian tie forglutis la kaptilo
giganta, kaj, kun hurlo furioza, per la ungoj
la bruston al si skrapas ĝissange la Gorilo,
veante pri la nova pere’ de Nibelungoj.

Mateno ekkrepuskis! Esperas jam denove
popoloj turmentataj. Eksplodas jubilkrio!
Leviĝos uraganoj kaj forbalaos blove
ĉi tiun malpuraĵon de l’ homa historio!

Kaj nia lingvo vivos, kaj sur la Vojo plue
ni povos marŝi rekte, kuraĝe en la celon.
Kaj staros la ekzemplo ateste kaj instrue:
Pereos, kiu volas estingi nian stelon.

Ĉar tiu stelo brilas inter la grandaj lumoj
de l’ homaj idealoj kun senmakula puro,
kaj super la obskuroj, arbitroj, frenezumoj
triumfos ĝi, ĉar ame ĝin vartas la Futuro.

Mi ĵetis ĉirkaŭ mi rigardon gvatan,
kvazaŭ mi estus knab’ fripona,
kaj min en fruktĝardenon nekonatan
por ŝtelo logus arbo poma.

Lavita ŝtorme, la aero mola
tikleman freŝodoron kaŝis.
Kun kor’ batanta kiel bub’ petola
la novan mondon mi enpaŝis.

Se leĝo estas tiu diro tinta,
ke renaskiĝos ĉio jam vivinta,
mi ankaŭ mian mortan vivesperon
elmetos sur la sekiĝantan teron,
kun fid’, ke en la nova brilserio
ĝin ankaŭ trafos eta sunradio.

Nun jen la kampo, dividite!
Finiĝis la miljara termalsat’.
Kiuj ĝin knedis ĝis nun ŝvite,
ricevas ĝin de l’ laborula ŝtat’.
Por ili kreskas naturdonoj,
kaj ne por princoj, grafoj kaj baronoj.

Ho brila hor’ de tempoj novaj!
En alta bluo kantas la alaŭd’.
Sub ĉiellumoj dancomovaj
tra gajaj kampoj ŝvebas vivolaŭd’.
Demokratio vivu! La blazonoj
rompiĝis, princoj, grafoj kaj baronoj!

Ni ĝin dum mil jaroj posedis
– ŝi plendis dum verŝo de larmoj -,
nun oni ĝin rabis, dispredis,
kaj nin ne defendis ĝendarmoj.

Por kio al plebo ĉifona
la tero, la bienmastriĝo,
ne scias ĝi, kio la bona,
ne scias plezuri el riĉo!

Ĝi scias ja nur laboregi,
brutforte toleri kun flegmo.
Ni sciis plezuri kaj regi,
ni estis ornamoj de l’ regno!

Al lando ekstera mi iros
– ŝi diris kun flamaj okuloj -,
de tie la damnojn mi diros
al vi, malamataj kampuloj!»

Mi prenis ĝin, kaj post altranĉ’ kaj fendo
de l’ tranĉofino, per la plumo pinta
korsange skribis pri la propra plendo,
kaj pri l’ popolo enmizeriĝinta.

Sed nun el la veado de l’ sufero,
el la lamento de la homdoloroj
naskiĝu sorĉa kanto de espero
akompanata de fanfarsonoroj!

Kaj flugu la animo kantflugile,
entuziasme pri la justo juĝa!
Printempon triumfantan mi jubile
jam skribos per la sang’ de l’ koro ruĝa.

Kanto, kanto, maja kant’,
jam forfloris la lekant’,
nun odoras la siring’.
Kantu ni en danca ring’!

Danco, danco, maja danc’!
Al la junaj – amromanc’.
Kisas vento, kisas sun’,
knab’ knabinon kisas nun.

Majo, Majo, majvesper’,
en la koroj nur esper’.
Post la ludoj venu lul’
ĝis fermiĝo de okul’.

Adiaŭas jam la tag’,
Klinu sin la verda flag’!
Vento, vento, maja vent’,
zumu dormi en silent’!

Nokto, nokto, nokt’ en Maj’!
Jam ripozu luda gaj’,
kaj ni sonĝu pri felic’
ĝis la ruĝa mateniĝ’!

Ekkaptu tenilon
de l’ akra falĉil’!
Rikoltu, rikoltu
en ora sunbril’!

Ne estas per groŝoj
pagata la ŝvit’,
ke plenu la poŝoj
de pigra elit’.

Ni plugis kaj semis
de rando ĝis rand’,
ni por ni rikoltos,
jam nia la land’!

Se vi volas temerari,
en la fia mondo fari
fine grandan ordon,
grimpu ĝin! Se vi atingos
ĝian pinton, ĝi vin svingos
trans la ĉielpordon.

Helpos vin ĉielarmeoj,
ĉesos dank’ al vi la veoj,
ĝemoj, larmoruloj.
Super mondo ridsonora
estos vi la ĉielglora
Reĝo de l’ Futuroj!»

Ŝi amis brakumi
kun arda suspiro,
ŝi amis la kison
sen fin’ kaj sen spiro.

Ŝi amis la Vivon,
la Ĉion, la Tuton,
premitan perforte
en unu minuton.

en florĝarden’ bluante

La vilaĝeton oraj

la sunradioj gloraj

La brilaj buntoj mutis

nur la minutoj flutis

Postrestas post mi ĉio brua,
kaj nun ne flustras eĉ la vent’,
preskaŭ doloras ege blua
brileg’ de la firmament’.

De l’ raraj herboj gapas muto,
senviva ŝajnas jam la ter’…
Ha, sonas, kvazaŭ por saluto,
sonora pioĉa fer’!

Demandu foje la abelon,
se vi anhelas de laciĝo,
ĉu indas peni. Ĝi respondos:
Riĉ’ abeluja – mia riĉo.

Demandu foje la ĉielon,
se la humoron kovras ŝimo.
Ĝi diros: Jen la horizonto,
ĝi vin invitas al senlimo.

Demandu foje la birdetojn,
kiam la dub’ en vi aperos,
ĉu eblas fidi je la amo.
La turtoj al vi jese kveros.

Demandu foje floran kampon,
se l’ vivenuo vin invadas,
ĉu indas vivi nian vivon.
La kampaj floroj kapjesadas.

Muzikas ŝia rido trila
kiel arĝento sonorila
sur kol’ de ŝafineto gaja
en ia fea kampo maja.

Ŝi flirtas kun facila freŝo,
kiel feino en kaleŝo
tirata fluge de libelo
en infansonĝo aŭ fabelo.

Orinja estas ŝia nomo,
ekfloris ŝi en mia domo,
el mia koro ŝi elfloris
kaj ŝi la vivon al mi oris.

Ŝi estas ĝojo nedirebla,
konsolo en la temp’ funebra,
kien ŝi paŝas en trakuro,
postrestas or’ en ŝia spuro.

El or’ ja estas ŝia koro,
ŝi estas mia ortrezoro,
feliĉo, riĉo, lukso, pompo,
kaj mia amo ĝis la tombo.

Nenio, ŝajne, estis ŝanĝiĝinta,
nur grizis pli la preĝejturo pinta,
kaj mi nenie trovis tiun pinon,
ĉe kiu mi atendis l’ amatinon.

Memoro, vi ne estas ja Promeso,
ripozu do en lito de forgeso
simile al tombkruco jam kuŝanta
sur tombo forlasita, senpriplanta.

De vizaĝo via
sunis korsincer’,
vivvojaĝo via
estis sinofer’.

Ploras la betuloj
en tombeja fin’
super la terbuloj,
karulin’, fratin’.

Mi de fremdnoma grafo lernis
la patriaman vortoĵonglon.
(Parenc’ de tiu graf’ ekstermis
el patriamo mian onklon).

Preĝeje la predik-fabelo
vanecon de la riĉ’ instruis,
sed firme pompis la kastelo
kaj la instruon belan truis.

Denaske iĝis mi hungaro,
sed same povus esti polo.
La tutamonda proletaro –
jen mia lando, mia skolo!

Mi volas esti homo nura,
libera de la rudimentoj,
en kiu brulas flame pura
fratamo al la homaj gentoj.

La penso estu june pura
kiel la ĵus falinta neĝ’.
Makulu ĝin nenia dura
deziro aŭ mensoga preĝ’.

La penso juna, penso justa,
la pens’ libera, klara kler’
triumfu super ŝloso rusta
de ĉia dogmo kaj ĥimer’.

La penso estas pleja dono
de la natur’ al homa est’,
kaj ĝin kateni per ordono
la homon igas bava best’.

Ne, ne, ne eblas la afero:
la penson fermi per barad’.
Ĝi pli facile ol etero
forflugas tra l’ karcera krad’.

Kaj se despoto ĝin enfosus
en meza mezo de l’ terglob’,
ĝi streĉus sin, la streĉ’ kolosus,
la globon rompus per eksplod’!

Sed ve, en mia brusto
la volo pasia vanas:
starante en embusko
la aĝo min alrikanas.

Pleniĝos per varmo
de vivo la koro,
ekfluos la larmo
ĉe skuoj de ploro.

Mi vin deziras kiel la buŝ’ deziras ridon,
mi vin deziras kiel blindul’ deziras vidon.

Mi vin deziras kiel la pluvon seka tero,
mi vin deziras kiel esperon malespero.

Mi vin deziras tiel, ke tio eliksire
vivigas min, kaj tiel, ke mortas mi sopire.

Tian idolon faris mi perplekse
el vi, kaj nun vi min obsedas sekse.
Ho koni vin, Edeno kaj Geheno!

Ho koni vin, ke post volupt’ infera
por kelka temp’ mi sentu min libera
de ĉi obsed’ per sava abomeno!

Anĝel’ vi estas, jes, anĝelo nura,
kaj vin nur mia fantazi’ malpura
akuzis per diabla animrabo.

Ĉiel’ plenigas min, ne abomeno!
Koncipu de l’ volupt’ en la ingveno,
kaj nasku, kara, min renasku knabo!

Oj, false nun la turdo tonis,
kaj tio min tre ĝenas.
La trilo, kiu mise sonis,
de l’ kanto min detenas.

Ĉi-ĉi-ĉi, tra la tuta tero
muzikas, dancas primavero.

En granda trila-brila vervo
luliĝas ĉiu cerb’ kaj nervo.
Proleto, en ĉi trilo valsa
atentu pri la tono falsa.

Proleto, gajtemperamente
ekdancu, sed ne senatente!

La karajn kantojn kantu kore,
laboru bone, bonhumore,
la Ordo, fidu, regas rekte,
sed ne luliĝu sensuspekte.

En granda festa glordiboĉo
plej glora ĉi modesta voĉo.

Antaŭŝovita pugno de Urbs, la mond-priraba,
en kiu kreis riĉon miraklan la sklavar’,
estis ĉi soldaturbo, dum en flankumo straba
forrabi la rabaĵon avidis la barbar’.

Riĉon amasigitan per rab’ kaj sklavlaboro
defendis la legioj kontraŭ la rab-atak’,
dum la sklav-ribelemon sufokis la memoro
pri l’ krucoj, kie pendis glavuloj de Spartak’.

Ĉi tie, ĉe Danubo, ĉe la maljuna Ister,
kie la vintroj duras, sed plaŭdas varma font’,
la sklavoj metis murojn, kaj staris longreziste
urbet’ fortikigita ĉe l’ fino de la mond’.

Ekstere spitis muroj al la atak’ surpriza,
sunbrilo ludis sur la ŝildoj de l’ gard-kohort’.
Interne estis kvazaŭ Rometo improviza:
palestro, cirk’, banejoj kaj ĉio por komfort’.

Jes ja, ne mankis distro, plezuro kaj festeno
en ĉi ekstrema punkto, ĉe l’ imperia lim’.
Kiaj spektakloj bruis sur tiu ĉi areno?
Kiajn orgiojn vidis ĉi mozaik-pavim’?

Kaj kio jam fariĝis ĉio ĉi? Ruinaĵo.
Lacertoj en sunbrilo baniĝas sur la rub’,
kaj en aven’ sovaĝa vadas la homa paŝo,
kun kap’ de ia dio pilkludas gaja bub’.

Ho vi, Eterna Paso! Jen, kiom da fiero,
potenco kaj kreaĵoj de laborula ŝvit’
vi jam malaperigis glute en la rivero
ondanta al malluma maro de l’ infinit’!

Kun la jarmiloj dronaj tre multaj brilaj steloj
de potenculoj falis el alto de ĉiel’,
sed vivas nun ankoraŭ subpremoj kaj krueloj,
lupoj en propra felo, lupoj en ŝafa fel’.

La sava morto sendas ripozi sklavajn brakojn,
puŝantojn de fosilo, svingantojn de martel’.
Eterne vivas nur la malamo de l’ Spartakoj,
de temp’ al temp’ eruptas kiel Vezuv-krater’.

De kie nian lingvon
do trafis tia puŝo,
ke tenas ni la fingron
mistere sur la buŝo?

Mi vane min turmentas
por solvi ĉi enigmon,
sed mi ribele sentas
aflikton kaj indignon.

Ribele mi parolas
poetaŭgur-misteron:
Pereos, kiu volas
estingi nian stelon.

Lasu tiujn en trankvilo
estingadi nian stelon;
en fortega lampobrilo
ĉu bezoni ties helon?

Lasu tiujn plu incensi
tiun homon sacerdote.
Ja ne ĉiu povas pensi
pli humane ol bigote.

Mi flegis florojn en fremdula korto,
ne timis de surdorsa sterkoporto,
mi estis vice laboristo taga,
komizo, oficisto, landovaga
agent’ uzanta la persvad-rutinon,
sed tamen ne akiris skribmaŝinon.

Salajris mi en multaj laborformoj,
libere, fikse kaj sub prem’ de normoj,
mi servis kapitalon, komunumon,
sed, sopirante la sufiĉan sumon,
mi trafis ĉiam nur ĉi frostan finon:
mi tamen ne akiris skribmaŝinon.

Mi verkis versojn, gazetartikolojn,
mi lernis dogmojn kaj aniĝis skolojn,
mi legis prozon mute, versojn kante,
movadis, esperantis esperante,
pro la movad’ eĉ perdis amatinon,
kaj tamen ne akiris skribmaŝinon.

Malbone gustas
mensogo tia,
se iu flustras
pri nigra mond’ alia.
Nur bril’ ekzistas nuna,
la ombro mankas plene!
Ni flirtu en la rondo luma,
la vermo rampu pene!

Ni buntas veste
en lampobrilo,
kaj sparkas feste
orpolvo sur flugilo.
Alia mond’ ne gravas,
eĉ se ĝi estas ie…
Nur nia sorĉa rondo pravas,
ni flirtu ĝojpasie!

Abeloj tiun tombon ĉirkaŭzumas
ĉe fora muĝ’ de granda rivereg’,
ĝin malvo, mento, timian’ parfumas,
kaj nokte de lampiroj tuta greg’
ĝin iluminas vete kun la astroj
plorantaj brilon tra l’ ĉielaj vastoj.

Kaŝita loko, kiel pura penso
profunde sekretata en la kor’
kaj alflustrata nur en konfidenco
de plej sincera kaj intima hor’,
kaŝita loko de funebra kulto,
for de la mondkonfuz’ kaj vivtumulto.

Trankvila loko, kiel feĝardeno,
kian ni vidas nur en sonĝobild’!
Feinoj tie ŝvebas kun gardemo
pri la eterna sonĝo de la bird’.
Neniu hom’ pri tiu tombo scias,
ĝin sole mia koro fantazias.

Jes, tiu tomb’ sekreta kaj simbola
nur estas revo de poeta kor’,
kaj estas tiu tomb’ ne unu sola:
pafita estis tuta birda hor’.
Ĉasist’ murdemis tra l’ arbar’ terure,
senbirdaj branĉoj bruas ĝemmurmure.

Ho, vanaj veoj de dolor’ senpova!
Nur larmi, larmi, kion fari pli?
Malnova kantistaro de la Nova
Epoko, kien malaperis vi?
Per kies man’, el kia kaŭz’ enigma
okazis ĉi pereo senpostsigna?

La tombo fantazia kaj simbola,
la revo de la funebranta kor’,
brilu en milda lumo aŭreola
de kora, kamarada rememor’!
Kaj en la sang’ martira kresku floro
de la futur’ kaj por viktimoj gloro!

1

Deviz’ belega la frateco,
sed ofte nur malplena frazo,
ne pli fruktanta ol florspeco
farita el papera peco,
staranta en senfunda vazo.

2

Tra l’ kosmo min flugigas la raketo,
la fora sun’ jam estas nur steleto,
kun rapidec’ de lumo mi rapidas,
post mia dors’ la nigra zorgo sidas.

3

Eterna movo, turniĝado, paso,
eĉ halt’ momenta estus mondfrakaso.
Jes ja, ne eblas halti por momento,
kiel malfirma, ve, la firmamento.

4

La bird’ en kaĝo forta,
eĉ granda kaj komforta,
eĉ el arĝento vera,
ne estas bird’ libera.

5

Post tromultiĝo de l’ homraso
ĉu sekvos reciproka ĉaso
per atombombo kaj per gaso,
ĝis fine sur la teroj vastaj
vegetos kelkaj homoj lastaj
sterilaj de l’ radioj kastraj?

6

De l’ Tero, kiel ajn la Fato nigros,
la homo ne elmigros.
Ĉi hompatri’ estas por raso homa
lulilo bona, tombo bona.

7

Filozofi’! Respektu ĉi sciencon,
kiu elspuras ĉies kvintesencon.
De ĉio ĝi klarigas la sekreton
per tio, ke surgluas ĝi vinjeton.

8

Eterna paco? Revo stulta!
La vivo estas murdo multa.
Nun floro kaj herbeto
kaj arbo kaj arbeto
el saloj kaj aero vivas,
alies vivon ne soifas.

9

Ej, ne aŭskultu pri la vana
grumblado de poet’ malsana,
sed vivu vivon, faru devon
kaj amu amon, revu revon!

Ho, arbo de junec’ iama!
En pleno de printempa pompo
ĝi staras seka, senornama,
atende je venteta rompo.

Palos vi sur tombo ĉe l’ urbfino
kiel la malsana teksistino,
vin ĉirkaŭos velko flava-bruna,
roz’ aŭtuna, blanka roz’ aŭtuna.

Sed, ankoraŭ juna kaj serena,
brilas vi en via belo plena,
kaj ridetas, ĉarmas kaj allogas,
la printempon al mi remensogas.

«Roz’ aŭtuna, se mi vin rigardas,
pro l’ sopiro mia kor’ ekardas:
por moment’ revenu aĝo juna!
Roz’ aŭtuna, blanka roz’ aŭtuna».

Meditas en matena fru’ la strato:
Kiel la homoj hastas kaj sin urĝas
atingi la futuron! Sed – jen fato –
ilin nur ĉiam la nuntempo skurĝas.

Nur du aziloj estas
por stulta homa koro:
memoro kaj espero,
espero kaj memoro.

Rigardas la junulo
antaŭen fide-fida,
la pas’ de l’ tempo estas
por li tre malrapida.

Sed kiu sin de tomba
proksimo devas gardi,
jam pli deziras al la
paseo rerigardi.

Tre duba la futuro,
tre trista la paseo:
por mia samsortulo
nur restas kelka veo.

Ne pensi kaj plu ne voĉi,
nur drinki, drinke diboĉi,
kaj fine kiel porko kote,
kuŝi feliĉe, vin-narkote!

La vintro provas sin transsavi,
kaj de l’ printemp’ semajnojn havi.
L’ aŭtuno eble same strabos,
kaj somertagojn ĝi forrabos.

Stultiĝis la klimato multe,
sed mi kondutas eĉ pli stulte:
kun griza verto junpretende
frenezas mi printemp-atende.

* * *

Fornaĝis fine la neĝnuboj lastaj,

pudore bluas la violoj ĉastaj,

Printempe vestas sin eĉ la knabinoj

kun kaŝa amsopiro en la sinoj

Ha, nuptojn kovras la ĉiela kloŝo!

Kaj eĉ en olda pantalona poŝo

Ĉu tio estas ŝajno do aŭ vero?
Nu, estas la ver’ en la afero,
kaj ties kaŭzon tuj mi jene notas:
vi, karulino, troe min dorlotas.
Trodorlotita knabo vivas roze,
kondutas des pli spite kaj moroze.

Ne vidis mi okulojn, kiuj same
min alrigardus zorge, varme, ame,
kiuj rimarke kaptus tuj surprize
la mankon de butono surĉemize,
nek manojn tiel lertajn en komplikoj
de purigado aŭ kudrad’ de flikoj.

Ho, viaj manoj! Vere, hom’ ne kredas.
kiel bongustajn kukojn ili knedas!
Kaj kiam vi preparas vespermanĝon,
vi povas fari la feinan ŝanĝon:
el mankoj fari lukson. Tiaj pladoj
ne estas ĉe regal’ de diplomatoj.

Naskiĝis viaj brakoj por brakumo
kaj penas de mateno ĝis mallumo,
ke ĉio laŭ la ebloj bonkvalita
haviĝu al la edzo invalida.
Brakoj, kreitaj por brakumo! Vane!
La vir’ ne ame febras, sed malsane.

Sur viaj vangoj freŝaj rozoj pompis;
la vivklopodoj ilin jam derompis.
Ne ĉesis milda ĉarm’ de viaj trajtoj,
sed sur la frunto jam aperas faltoj.
Mi tamen kore gardas kun angoro
la iluzion de la rozkoloro.

La koro al vi estas trezor-gemo
plenplena de tenero kaj zorgemo.
Ho, kara koro, vaste varm-eliga,
am-radianta, glaci-degeliga!
Mi ne tre mirus, se de ĝia varmo
reflorus vintre la printempa ĉarmo.

Via animo havas la profundon
de l’ maro. Ho, ekvidi ĝian fundon
mi deziregus, por sciiĝi, kio
vin helpas, kia forto aŭ magio,
ke la klopodojn vi elportas mute,
kaj – kial do vi amas min entute?

Rideto via estas tiel bona
kaj bela kiel freŝo rozburĝona.
Vibron kurigas ĝi tra ĉiu membro,
kiel memor’ de Majo en Novembro.
Ĉe l’ vido de ĉi tiu rido flora
vin stultaj homoj kredas sendolora.

Ĝin ne diradu trive, ĝisagace:
en stalo ne konvenas diadem’.
Kaj se ĝin diras despotet’ aŭdace,
la sankta vort’ ŝanĝiĝos je blasfem’.

La ruĝa stelo brilas kare,
kaj ni esperas, ke en helo
esperradia kun ĝi para
rebrilos nia verda stelo.

Min lulas lito sur la blanka brilo
de la kusenoj, sed mi nun subite
min sentas ŝvebi, flugi kun facilo:
min kvazaŭ levas en zigzagoj, glite
la lantaj frapoj de hirundflugilo,
kaj dume mi rimarkas mirigite,
ke mi elkreskas je mirakla grand’.
Nun side haltas mi sur nuborand’.

Kaj vidas mi la tutan mondkonfuzon,
la kompatindajn homojn de l’ planedo
la ekspluaton, la potenc-misuzon,
kredmankon plenan apud blinda kredo,
militperforton, pace trompan ruzon,
la egajn malegalojn de l’ posedo,
kaj la promesojn brilajn pri l’ futur’,
kaj la minacojn de l’ atom-terur’.

Sed mi, giganto, ne senfare sidas!
Mi eklaboras per kolosaj manoj:
subpremon kaj arbitron mi likvidas,
neniiĝante falas la tiranoj,
kaptitojn justajn al liber’ mi gvidas,
forviŝas limojn antaŭ homaranoj.
«For ekspluato! – malpeziĝa ĝem’
anoncas – for sklaveco kaj sklavem’!».

«Huŝ!» De senlima lando de vizio
al mia lit’ mi falas pezpalpebre:
mia potenc’, ridinda iluzio,
fandiĝas en aeron nepalpeble.
Ĉu estis ĝi delir’ aŭ fantazio?
Egale! Mi frosttremas, kaj min febre
bruligas en statuo de Moloĥ’
bestetoj de la profesoro Koch.

La tuto estas idilio
de l’ tutvilaĝa familio,
solene granda festo de l’ or-gren’!
Ĉu zumas la kombajno aŭ orgen’?

Jen kiel mi ĝin fantazias.
Ĉu tiel estas, mi ne scias.
Ho, se mi povus el ĉi bela kaĝ’,
eskapi hejmen al la naskvilaĝ’!

Juĝisto mi ne estas, nur esperanta homo,
sed – Mene Tekel – legu flamskribe la misteron:
La famo estingiĝos kaj forgesiĝos nomo
al tiu, kiu volas estingi nian stelon!

Sed falis tiu ĉiopovo vintra,
riverglacio estas fendiĝinta,
kaj tra la glacibreĉoj en sunbrilo

aervezikoj en ŝaŭmanta denso
perladas sur la akvo: el ekzilo
revenas ĉiu rifuĝinta penso.

Dankeble al la dezirata lakto
la vangoj de l’ Movado dike glatas:
grasiĝo de UEA estas fakto,
ankaŭ la digna SAT jam ne malsatas.
Ĉar estas multaj SAT-geedzigitoj,
grandnombre kreskas jam la satanidoj.
Ekkrias nia bona oĉjo Bion:
«Ho, se la kara Majstro vidus tion».

Ne nur la plenaĝuloj ĉiujare,
sed ankaŭ la infanoj kongresetas,
pri io-ujo-stato scias klare
kaj tukon, vazon Esperante petas,
eĉ, kiujn multaj trovas neallogaj,
plezuras pri la vortoj neologaj.
Ekkrias nia bona oĉjo Bion:
«Ho, se la kara Majstro vidus tion».

Sed pli ol tiu ĉi florad’ kaj kresko
ja gravas en la Esperanta vivo
tiu decida venko en Unesko,
kiun elluktis nia brava Ivo.
Dum Blinkenberg sin kaŝis en la kelon,
eĉ Oriento streĉis la orelon.
Ekkriis nia bona oĉjo Bion:
«Ho, se la kara Majstro vidus tion».

Ne vane la kantistoj jam esperas,
ke l’ Muza kis’ ne restos nur sekreta:
Régulo Pérez plej regule peras
verslibrojn al popol’ plej aĉetpreta.
Ho, eble post ioma paso tempa
eldonos li poemojn eĉ de Emba.
Ekkrios tiam bona oĉjo Bion:
«Ho, se la kara Majstro vidus tion».

Ni ne forgesu pri legaĵo spica,
kiun prezentas ĉiam ĉe l’ apero
la Norda Prismo, Suda Stelo, Nica,
kaj eĉ se mankas al ni ekzemplero,
ni scias pri l’ ekzisto de l’ revuoj,
kaj jam eĉ tio banas nin en ĝuoj,
ke krias nia bona oĉjo Bion:
«Ho, se la kara Majstro vidus tion»,

Kelklande iam estis granda fasto,
kaj pluraj, laŭ la modo oblikvante,
prenante Esperanton por balasto,
formanĝis siajn librojn tutakvante.
Jen manĝo fasta, ne tre bonkvalita,
eĉ se kun margarino surŝmirita.
Horore kriis bona oĉjo Bion:
«Ho, se la kara Majstro vidus tion».

Jen estis la epoko de malfondo:
la forvelkiĝ’ de l’ arbo asocia,
la morto de Literatura Mondo,
«ne taŭgas lingvo krom nacinacia».
Sed malgraŭ kvako de la veter-ranoj,
eltenis spite kelkaj veteranoj
kaj inter ili bona oĉjo Bion.
«Ho, se la kara Majstro vidus tion».

Ĉi-tempe eĉ Balkányi ne laboris,
la artikoloj restis en burĝono,
kaj Kalocsay triste nur langvoris,
eĉ Floroj estis al li de Malbono.
Feliĉe Waringhien ĉiulunde
mal-malojn al li sendis plu abunde.
Ne diris, tamen, bona oĉjo Bion:
«Ho, se la kara Majstro vidus tion».

Kaj fastis Baghy en la nesto doma,
sin kutimigis al ĉi striktaj limoj,
kaj, dum cerbumoj pri la Homo Homa
li ŝajnis esti unu el Viktimoj,
sed diris tamen: «Emba, hej, vi vidos,
Konsilantaron foje mi prezidos.
Mi sub Pomarbo antaŭsonĝis tion».
Ho, kion dirus nun la bona Bion!

Mi fastis kun Maria (en la Grupo)
eĉ ludis patron-panjon En Ekzilo,
kaj dum boladis nia fabo-supo
ni revis jam pri nia nova filo.
Por doni al ni la necesan hardon,
Bartelmes sendis la Junecan Ardon.
Juneca ardo, ĉu ni havas tion
almenaŭ tiom, kiel oĉjo Bion?

La granda fasto pasis for postlonge
dank’ al Unesko, Bokarev-klopodoj,
samideanoj ĉesis dormi ronke,
venis gazetoj, libroj (eĉ kun odoj).
Kaj are, kiel en rivero flosoj,
aperis ankaŭ ĉiam novaj glosoj.
Ekkriis nia bona oĉjo Bion:
«Ho, se mi povus lerni ĉion tion».

Li tamen lernas, pigre ne bradipas,
li estas ne maljuna, eĉ se olda,
instruas, organizas, varbas, skribas,
eterne esperporta, ĝojherolda,
en la farado sen memfanfarado,
model’ de samidea kamarado.
Ni povas diri mem pri oĉjo Bion:
«Ho, se la kara Majstro vidus tion».

Ho, kamarad’, al alta alto
atingu per giganta salto!
Mi invalidas jam por lukto,
por mi jam ne maturos frukto
de la socialismo.

Paseon aĉan vi ja abomenas,
kial do gaje kaj kun freŝa forto
nun en la marŝ’ la paŝon vi ne tenas?
– Rompita en mi estas la risorto.

Sovaĝe brulaj kisoj – grenkampoj grajnfekundaj.
Hastigu la rikolton de ĝuoj kelksekundaj!

Flamantaj amantinoj – ja venos vintraj ventoj.
Kroĉiĝu al la tagoj kaj horoj kaj momentoj!

Brakum’ ankoraŭ ardas – filandroj flosas naĝe.
La velko proksimiĝas, hej, spitu ĝin kuraĝe!

Somer’, somer’, virinoj: sukplenaj vegetaĵoj!
La longo de la vivo apenaŭ kelkaj paŝoj.

Malnovaj saĝoj – ilin jam l’ antikvuloj sentis,
Pli novan kaj pli saĝan ĝis nun ni ne inventis.

Ĉe suĉ’ de suko eliksira
pli bone sonas voĉo vira,
do drinku ĝis la fund’,
kant’ flugu kiel la hirund’!

Se en la kap’ laboras vino,
pli dolĉas ankaŭ la virino,
do drinku ĝis la fund’,
vi naĝos en ĉiel-inund’!

Kaj se ŝi vin forlasis turpe,
do drinku, ĝis vi iros kurbe,
jes, drinku ĝis la fund’
por la kurac’ de l’ ama vund’!

Se oni diras: vivu saĝe,
ne klinu kapon malkuraĝe,
sed drinku ĝis la fund’!
La vivo estas nur sekund’.

Do gaju kise, gaju kante
kaj ne suferu soifante,
sed drinku ĝis la fund’:
ne estos vin’ en terprofund’!

Jen mi sterniĝis en la frid’ vespera.
Varmsinulinoj kun la kor’ tenera,
ho, flugu kun mi al ĉiel’, se eble.
Sed, povas esti, mi deliras febre.

Sur flamrubandoj de la sun’ subira
feinoj dancas en vualoj bluaj,
kaj flirtas pro l’ petola tuŝ’ zefira
iliaj oraj haroj ĝisgenuaj.

Sed se la sun’ subiros en lontano,
paliĝos ĉio, kaj ĉe l’ tagofino
demand’ grimacos, strabe de profano:
Ĉu venos nova tag’ kaj nova ino?

Ne, ne! Ankoraŭ daŭras dolĉa danco
de falsaj briloj sur vespera nubo,
ankoraŭ daŭras tromp’, ke estas ŝanco,
kiel al iam febrosonĝa bubo.

Ankoraŭ banu sunradioj flamaj
revive vibrajn plej trezorajn horojn,
kaj daŭru la mensogo, la iamajn
sopirojn transformanta en memorojn!

Ja post la sunsubiro forsvingiĝos
en la nenion ĉiu rev-anĝelo,
kaj la memoroj falsaj estingiĝos
kiel post lasta flagro la kandelo.

Konsolo? Ho ne! Fia vanto!
Skorio de anim’ ribela!
Mi diru en ĉi tiu kanto,
eble la lasta, de mortanto,
ke l’ vivo estas tamen bela!

Al vi mi diras, hom’! Ne lasu
perei la homvivon varman,
leviĝu, ĉiuj, kaj amasu,
kaj kriu, hurlu kaj frakasu
la frenezumon atom-arman!

Tial la Hom’ do iĝis granda,
kapabla eĉ por mondrenverso,
ke uze de ĉi pov’ giganta
li mem elmortu, memmurdanta,
por mokrideg’ de l’ Universo?

Ne! Venku la pli homa homo!
En tiu sento orakola,
ke li sen funga mondfantomo,
sen mensa diseriĝ-simptomo
plezuros pri la viv-aromo,
mi feliĉege mortos sola.

Ĉar kreis nin laŭ sia psika bildo
l’ unua homarano, Zamenhof,
ni luktas plu kun senmakula ŝildo
por nova mondo kaj por bona nov’.

Popol’ ni estas, ne movado nura.
La religio al ni la kompren’!
La lingvo kara, viva kaj matura
por ĉiuj sin proponas kiel ben’.

Popol’ ni estas ĉie en popoloj,
kulturon propran portas per torĉflam’.
Kojniĝis ni en ĉiuj homtavoloj.
Aŭ – tiel estu, se ne estas jam!

Akompanas vin hodiaŭ
ni en trup’ maldensiĝanta,
kaj mi scias, ke l’ adiaŭ
de la hor’ funebrokanta
baldaŭ laste min salutos.
Tombo glutos, glutos.

Sed se l’ lasta veterano
sur la tombofundon venos,
ĉe l’ funebra akompano
jam la verdan flagon tenos
juna trup’ en mano ŝirma,
kaj kun paŝ’ pli firma!

Kiam la ŝipo malaperos,
glatiĝos baldaŭ akvorondoj,
kaj morta muto rekonkeros
la lokon de l’ kirlitaj ondoj.

Ĉu estas io sur la tero
pli dolĉa ol la sino tera,
kien la fata Furiero
nin lokas por ripozo vera?